Abstrakt: |
Badanie przeprowadzono w celu odpowiedzi na następujące pytania: Jak Polacy reagują na polszczyznę z obcym akcentem? Jakich reakcji doświadczają cudzoziemcy? Który z trzech aspektów polszczyzny: gramatyka, wymowa czy słownictwo, stwarza uczącym się największy problem? Które elementy wymowy polskiej są dla obcokrajowców najtrudniejsze? Które cechy obcej wymowy są dla polskich słuchaczy najbardziej uderzające? Jakie wnioski wynikają z przeprowadzonego badania dla dydaktyki języka polskiego jako obcego? Do zebrania materiału badawczego zorganizowano trzy ankiety. O wypełnienie pierwszej poproszono 42 obcokrajowców (w tym 24 mężczyzn i 18 kobiet w wieku od 20 do 58 lat) uczących się języka polskiego i mieszkających na stałe w Polsce lub przebywających czasowo przez okres co najmniej kilku miesięcy. Badani pochodzili m.in. z Ukrainy (7), Rosji (6), Hiszpanii (5), Białorusi (4), Wielkiej Brytanii (3), USA (3), Bułgarii (3), Portugalii (2), Niemiec (2) czy Serbii (2). Respondenci uczyli się języka polskiego od kliku miesięcy do 20 lat. 21 osób określiło swoją znajomość języka polskiego jako dobrą, ośmiu – jako bardzo dobrą, a pozostała część ankietowanych jako słabą. Drugi kwestionariusz skierowano do 80 studentów Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, którzy studiowali logopedię z audiologią (42 osoby) oraz ekonomię (38 osób). Natomiast trzeci kwestionariusz wypełniło 36 nauczycieli języka polskiego jako obcego, pracujących w dwóch ośrodkach (w uniwersyteckich centrach języka i kultury polskiej dla cudzoziemców w Lublinie oraz Łodzi). W wyniku przeprowadzonego badania stwierdzono, że wszyscy respondenci za najtrudniejszy element polskiego systemu językowego uznali gramatykę, następnie wymowę oraz słownictwo. Jednocześnie odnotowano znaczącą rozbieżność między potrzebami cudzoziemców a stanowiskiem autorów podręczników, zgodnie z którym najważniejsze okazują się zagadnienia gramatyczne oraz leksykalne. Ponadto do najbardziej kłopotliwych komponentów wymowy polskiej zaliczono (zarówno po stronie słuchających, jak i wypowiadających): zmiękczoną wymowę spółgłosek przedniojęzykowo-dziąsłowych; nieprawidłową wymowę spółgłosek środkowojęzykowych; brak różnicy w wymowie szeregu szumiącego i ciszącego; problemy z wymową zbitek spółgłoskowych i ich upraszczanie, a także częstą substytucję [y] przez [i]. Na podstawie zgromadzonego materiału wykazano, że priorytet w dydaktyce języka polskiego jako obcego powinny stanowić zagadnienia fonetyczne. |