Abstrakt: |
Przedmiotem przeglądu badań było znaczenie środowiska fizycznego klasy szkolnej dla przebiegu procesu kształcenia, atmosfery w klasie i jakości wzajemnej komunikacji. W analizie badań skupiono się przede wszystkim na problemie dystansu fizycznego, zatłoczenia i zagęszczenia, aranżacji miejsc siedzących oraz wystroju wnętrza. Wyniki analizy pozwoliły stwierdzić zgodność badaczy co tego, że przestrzeń szkolna zawiera w sobie pewne ukryte i często niedoceniane przekazy warunkujące komunikację między uczniami i nauczycielem. Sposób urządzenia klasy szkolnej i całej szkoły wywołuje zwykle wrażenie chłodu, surowości i formalności, ma ponadto charakter niedemokratyczny (nauczyciele siedzą przy większych biurkach, na wygodniejszych krzesłach, mają dostęp do większego obszaru sali itp.). Aranżacja pomieszczeń szkolnych często uniemożliwia zachowanie intymności czy samodzielną naukę w odosobnieniu, nie sprzyja również współdziałaniu. Ustawienie biurek i krzeseł w klasach tworzy najczęściej front i peryferie, ogranicza pole widzenia uczniów i wymusza postawę patrzenia przed siebie, siedzenia i słuchania, skupienia całej uwagi na nauczycielu, stanowi więc wyraz autorytarnego modelu nauczania. Omówione badania potwierdziły wpływ elementów proksemiki i wystroju wnętrza na jakość interakcji w klasie i szkole. Dalszych badań wymaga ustalenie, czy zmiana usadowienia ucznia w sali może wpłynąć na jego aktywność i uzyskiwane wyniki. |