Abstrakt: |
Przedmiotem badań był wpływ stosowania metody cyfrowo-literowej na rozwój elementarnych zdolności muzycznych u dzieci lekko upośledzonych umysłowo. Metoda cyfrowo-literowa, służąca do nauczania gry na instrumentach, opracowana przez nauczyciela Szkoły Specjalnej nr 46 w Krakowie Tadeusza Wolaka, jest oparta na prostym zapisie beznutowym, nie wymaga znajomości teorii muzyki, ułatwia uczniom grę na instrumentach. Postawiono następujące pytania badawcze: W jakim stopniu metoda cyfrowo-literowa wpływa na organizację procesu dydaktyczno-wychowawczego? Czy zapis cyfrowo-literowy jest możliwy do zrozumienia i praktycznego opanowania przez uczniów szkoły specjalnej? Czy stosowanie metody cyfrowo-literowej ma wpływ na rozwój elementarnych zdolności muzycznych uczniów, szczególnie słuchu muzycznego i poczucia rytmu? Jaki jest poziom umiejętności instrumentalnych uczniów w zakresie gry na dzwonkach i flecie prostym? Czy stopień upośledzenia umysłowego, zaburzeń neuromotorycznych i percepcyjnych ma wpływ na poziom elementarnych zdolności muzycznych – słuchu muzycznego i poczucia rytmu? Czy i w jakim stopniu metoda cyfrowo-literowa pełni funkcję terapeutyczną? Jaką rolę odgrywają doświadczenie, umiejętności pedagogiczne nauczyciela? Jaką rolę w procesie dydaktyczno-wychowawczym odgrywa wyposażenie pracowni muzycznej? Badaniami objęto 33 uczniów (osiem dziewcząt i 25 chłopców) dwóch klas czwartych Szkoły Specjalnej nr 46 w Krakowie. Zastosowano następujące metody i narzędzia badawcze: obserwację pedagogiczną i arkusz obserwacji ucznia, wywiad i kwestionariusz wywiadu, Test krótkich prób zdolności muzycznych J. Hobulewicza i Z. Janczewskiego oraz arkusz odpowiedzi ucznia, analizę dokumentów i karty uczniów. Wykorzystano technikę nagrań magnetofonowych. Na podstawie wyników początkowych (październik 1988) i końcowych (marzec 1989) testu H-J stwierdzono niewielki przyrost poziomu podstawowych zdolności muzycznych badanych uczniów. Przeciętny poziom uzdolnień wzrósł jednak o 6%, pojawił się również poziom dobry – u 6,1% badanych. Stwierdzono także wzrost umiejętności instrumentalnych i wokalnych. Poziom umiejętności percepcyjnych uczniów był zgodny z przewidywaniami programu. Potwierdzono przypuszczenie o znaczeniu terapeutycznym metody cyfrowo-literowej i stwierdzono, że uzyskane rezultaty pozwalają na upowszechnienie tej metody w środowisku nauczycieli szkół specjalnych. |