Abstrakt: |
Celem przeprowadzonego badania była diagnoza słownika uczniów z dziedziny uczuć oraz ocen etycznych. Do zebrania materiału badawczego posłużono się metodą ankiety oraz analizy dokumentów (tzn. wypracowań uczniowskich). Próbę stanowili uczniowie uczęszczający do klas IV-VI szkoły podstawowej. Wśród respondentów znajdowały się osoby z trzech środowisk: wiejskiego, małomiasteczkowego oraz miejskiego z terenów województwa podkarpackiego. Respondentów poproszono o dopisanie wyrazów przeciwstawnych lub bliskoznacznych, uzupełnienie frazeologizmów, odpowiedź na pytania typu: co czujesz, gdy… (np. otrzymasz dobrą ocenę), jak nazwiesz kolegę, który… (np. nie mówi prawdy). Do zadań badanych należało również wypisanie cech przyjaciela oraz nazwanie uczuć lub ocena postawy bohaterów bajki czy ilustracji. Łącznie analizie poddano 450 prac (w tym: 225 ankiet oraz 225 wypracowań na temat: W gorący lipcowy dzień leżałem (-am) na plaży i spoglądałem (-am) na pływający po wodzie materac z dwiema dziewczynkami. Nagle zauważyłem (-am), że materac się przewraca…). W wyniku przeprowadzonego badania stwierdzono, że uczniowie klas IV-VI nie dysponowali bogatym zasobem słownikowym z zakresu uczuć i ocen etycznych. Zgodnie ze zgromadzonym materiałem oceniono liczbę i frekwencję użytego przez ankietowanych słownictwa jako minimalną (tj. 15 leksemów wykorzystanych 69 razy). Dodatkowo okazało się, że uczniowie częściej (zarówno w ankiecie, jak i w wypracowaniach) wyrażali oceny pozytywne. Przygoda kończyła się „dobrze” (liczba użyć: 16) lub „szczęśliwie” (21). Osoba, która uratowała dziewczynkom życie, była odważna (sześć razy), bohaterska (dziewięć), dzielna (dwa), miła (raz), sympatyczna (raz), szlachetna (raz), uczynna (raz) i postąpiła słusznie (raz). Odnotowano również, że uczniowie częściej opisywali uczucia bohaterów, niż oceniali ich postępowanie. |