Tytuł badania: |
Teoria umysłu a zakres efektu starszego rodzeństwa oraz jego związku z zabawą w udawanie i kontrolą hamowania |
Instytucja: |
|
Data: |
[2003] |
Badacz: |
Adam Putko |
Abstrakt: |
Przeprowadzone badania miały na celu sprawdzenie, jaki jest zakres efektu starszego rodzeństwa – czy obejmuje lepsze rozumienie innych niż fałszywe przekonania stanów umysłowych oraz jaką rolę w mechanizmie tego efektu odgrywa zabawa w udawanie i kontrola hamowania. Próbę badawczą stanowiło 91 dzieci (w tym 48 dziewczynek oraz 43 chłopców) wychowujących się w środowisku wielkomiejskim (średni wiek respondentów wynosił cztery lata i cztery miesiące). Wśród badanych 53% nie miało starszego rodzeństwa, 38% miało starszego/-ą jednego/-ą brata/siostrę; 9% miało dwoje lub troje starszego rodzeństwa (w wieku do 14 lat). W pierwszym badaniu do zebrania materiału posłużono się testami fałszywych przekonań w dwóch wersjach – klasycznej (tzw. fizycznej) oraz społecznej. Na podstawie zgromadzonego materiału potwierdzono istnienie efektu starszego rodzeństwa – lepszego rozumienia fałszywych przekonań przez dzieci posiadające starsze rodzeństwo. Drugim badaniem objęto 72 dzieci (w tym 41 dziewczynek i 31 chłopców) ze środowisk wielkomiejskich w średnim wieku czterech lat i pięciu miesięcy. Wykorzystano dwa testy fałszywych i dwa testy prawdziwych przekonań. Analiza zgromadzonego materiału wykazała, że bardziej trafnym wskaźnikiem rozumienia zaskoczenia był wskaźnik oparty na porównaniu odpowiedzi w teście prawdziwych i fałszywych przekonań. Jednocześnie potwierdzono istnienie efektu starszego rodzeństwa w odniesieniu do rozumienia fałszywych przekonań; odnotowano brak tego efektu w zakresie innych stanów umysłowych (zwłaszcza zaskoczenia). |
Deskryptory TESE: |
zabawa, rodzina, dziecko, wychowanie w rodzinie, wychowanie dziecka, opieka nad dzieckiem, zachowania, zachowania społeczne |
TESE descriptors: |
play, family, child, family education, child rearing, childcare, behaviour, social behaviour |
Publikacje: |
- Putko, A. (2004). Teoria umysłu a zakres efektu starszego rodzeństwa oraz jego związku z zabawą w udawanie i kontrolą hamowania. Studia Psychologiczne, 2, 69-80.
|