Abstrakt: |
Sformułowano dwie hipotezy badawcze. W pierwszym założeniu przewidywano preferencję zadaniowego stylu radzenia sobie w sytuacjach trudnych wśród młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną lekkiego stopnia o przewadze wewnętrznego umiejscowienia kontroli. Młodzież niepełnosprawna w lekkim stopniu – o zewnętrznym umiejscowieniu kontroli – miała ponadto wykazywać wyższy poziom obronnego stylu radzenia sobie. W badaniu wzięło udział 120 osób, w tym 60 dziewcząt i 60 chłopców w wieku od 17 do 19 lat z rozpoznaniem stopnia upośledzenia w poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Wszyscy respondenci uczęszczali do drugich i trzecich specjalnych klas zawodowych I Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Kielcach. Wyniki pozwoliły odrzucić hipotezę zerową, zgodnie z którą zakładano brak zależności pomiędzy zmiennymi: poczucie umiejscowienia kontroli oraz preferencja zaradcza w niektórych sytuacjach trudnych, aktywizujących potrzebę sukcesu i adaptacji. Na podstawie wyników badania potwierdzono, że młodzież o zewnętrznej kontroli wzmocnień była bardziej zorientowana obronnie, a u osób o wewnętrznym umiejscowieniu kontroli zauważono wyższy poziom tendencji zadaniowej. Poza tym stwierdzono, że młodzież niepełnosprawna o wewnętrznym umiejscowieniu kontroli częściej dokonywała poznawczej konfrontacji z sytuacjami stresowymi, co prowadziło do tworzenia pomysłów, jak można trudność przezwyciężyć. Osoby o zewnętrznej sterowności natomiast częściej obniżały napięcie emocjonalne przez stosowanie strategii selektywnej uwagi albo fantazjowania. Badani o nastawieniu zewnątrzsterownym nie widzą możliwości wpływania na rzeczywistość, a przez to przejawiają postawę konformistyczną, oczekują wyręczania i nie potrafią brać odpowiedzialności za to, co robią. |