Abstrakt: |
Celem analizy danych GUS-u z lat 1989-1995 oraz danych ministerstw oświaty Czech, Węgier i Słowacji było porównanie systemów oswiatowych wymienionych krajów oraz Polski w kontekście reformy i zmiany struktury szkolnictwa. Wyniki analizy pozwoliły stwierdzić, że we wszystkich uwzględnionych krajach w latach 1989-1995 następował wzrost liczby uczniów uczęszczających do szkół średnich ogólnokształcących (największy w Polsce – o 56,5%) oraz szkół średnich zawodowych (największy na Słowacji – o 50%). Jednocześnie spadała liczba uczniów zasadniczych szkół zawodowych, szczególnie na Węgrzech (o 13,5%) i w Czechach (o 13,2%), choć zjawisko to przybierało podobne rozmiary również w Polsce (o 11,4%) i na Słowacji (o 10,9%). W 1989 roku uczniowie szkół maturalnych (ogólnokształcących i zawodowych) stanowili w omawianych krajach od 41,4% (Słowacja) do 56% (Węgry) wszystkich uczniów szkół ponadpodstawowych. W Polsce odsetek ten wynosił 54,6%. Natomiast w 1995 roku uczniowie szkół maturalnych we wszystkich krajach stanowili już ponad połowę uczniów szkół ponadpostawowych: w Czechach – 57,2%, na Węgrzech – 64,5%, w Polsce – 66,2%, na Słowacji – 56%. Dane dla Polski z roku szkolnego 1996/1997 wykazały, że tendencja przekształcania się struktury szkolnictwa ponadpodstawowego umacniała się – do liceów ogólnokształcących uczęszczało już 31% ogółu uczniów, do średnich szkół zawodowych – 38%, do zasdaniczych szkół zawodowych – 31%. Zatem odsetek uczniów uczęszczających do szkół maturalnych wyniósł już 69%. W krajach Europy Środkowej odradzały się również szkoły ogólnokształcące typu gimnazjum. Analiza struktury szkolnictwa niepublicznego w wybranych krajach ujawniła, że szkolnictwo niepubliczne jest w tym regionie bardziej zróżnicowane niż publiczne, a biorąc pod uwagę, że funkcjonowało w krótkim czasie, jego rozwój można było uznać za dynamiczny. W Czechach wśród szkół niepublicznych przeważały szkoły prywatne, w Polsce – szkoły społeczne, na Węgrzech i na Słowacji – szkoły kościelne (szkoły podstawowe i średnie ogólnokształcące) oraz prywatne (szkolnictwo zawodowe). |