Abstrakt: |
Przedmiotem badania były: zadania, którymi dysponuje obecnie uczeń i nauczyciel klas I-III, funkcje dydaktyczne zadań, potrzeby szkoły w tym zakresie. Przeprowadzono analizę zadań dydaktycznych, zamieszczonych w trzech szkolnych podręcznikach i dwóch zeszytach ćwiczeń dla klas I-III do nauczania środowiska społeczno-przyrodniczego. Zamieszczono w nich łącznie 569 pytań, poleceń lub zespołów pytań-poleceń, traktowanych przez autorów książek jako całość. Jako najbardziej przydatną przyjęto klasyfikację zadań dydaktycznych, opracowaną przez D. Licińską, uwzględniającą cztery podstawowe cechy zadań: formę, w jakiej podano treść zadania, cele działania, rodzaje działania osoby uczącej się, informacje do przetwarzania (określone treścią zadania). Po wstępnej klasyfikacji wyodrębniono cztery grupy zadań: zadania nieodpowiadające przyjętej definicji; zadania określające materiał do pracy i sposób działania; zadania określające materiał do pracy, sposób działania i cel działania; zadania określające materiał do pracy, sposób działania, cel działania i sposób weryfikacji wiedzy zdobytej wcześniej. Ponad 40% pytań i poleceń nie spełniało warunków wynikających z przyjętej w badaniach definicji zadania. 52,5% należało do grupy drugiej, niewiele było zadań z grupy trzeciej – 3,5%, bardzo mało zadań z grupy czwartej – zaledwie 0,5%. Zadania z grupy czwartej mają największą wartość, gdyż kształcą twórcze myślenie i uczą rozwiązywania problemów. Większość zadań zamieszczonych w analizowanych podręcznikach kształci pamięć i myślenie odtwórcze. Należy więc podjąć prace związane z doskonaleniem zadań dydaktycznych zamieszczonych w podręcznikach i zeszytach ćwiczeń w poszczególnych przedmiotach nauczania początkowego – zwiększyć liczbę zadań, które stwarzają większe możliwości dokonywania obserwacji i eksperymentowania, a tym samym przyczyniają się do rozwijania aktywności twórczej uczniów. |