Abstrakt: |
Celem badania było określenie stanu, zakresu, tematyki i niektórych uwarunkowań porozumiewania się młodzieży z nauczycielami w procesie nauczania. W badaniu przyjęto szeroką koncepcję dialogu definiowanego na poziomie informatywnym i performatywnym. Badaniem ankietowym objęto 484 uczniów z 18 ostatnich klas zasadniczych szkół zawodowych, techników i liceów ogólnokształcących z różnych typów środowisk oraz 265 nauczycieli z tych samych typów szkół i środowisk. Wstępne wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że młodzież eliminowała z dialogu z nauczycielami szeroki zakres treści związanych z życiem osobistym, rodzinnym i koleżeńskim. Podobną tendencję zanotowano w przypadku życia szkolnego, nauki i postępowania nauczyciela. Uczniowie ograniczali się do wyrażania swoich myśli na temat formalnego funkcjonowania szkoły oraz roli ucznia. Młodzież ujawniała również niechęć do wypowiadania się na tematy bieżące, szeroko dyskutowane w społeczeństwie, zamiast tego uciekała w tematy zastępcze, bezpieczne. Stosunkowo duża liczba badanych uczniów unikała jakichkolwiek otwartych rozmów z nauczycielami. Uczniowie liceów ogólnokształcących, młodzież z dużych miast oraz osoby uzyskujące dobre i bardzo dobre wyniki w nauce najczęściej ukrywali własne odczucia przed nauczycielami w porównaniu z pozostałymi badanymi. Z kolei młodzież z ZSZ, ze środowisk wiejskich oraz uzyskująca słabe i średnie wyniki w nauce unikała najczęściej rozmów o życiu rodzinnym i nauce szkolnej. Najważniejszymi czynnikami blokującymi otwartą komunikację z nauczycielami był lęk przed konsekwencjami i nieprzewidzianymi zachowaniami nauczycieli. |