Abstrakt: |
Hipoteza badawcza z podjętych działań empirycznych brzmi: dzieci prezentujące różny poziom samodzielności mają odmienne doświadczenia, identyfikują się z osobami o innym poziomie samodzielności, obserwują i naśladują różne wzory. Badaniem objęto 185 osób. Z niej wybrano dzieci, które cechował inny poziom samodzielności (wysoki, przeciętny, niski). Do badań posłużono się przedziałami punktowymi, na podstawie których stworzono trzy grupy dzieci (dzieci najbardziej samodzielne – 33 osoby; dzieci z przeciętnym poziomem samodzielności – 70 osób; dzieci mało samodzielne – 45 osób). Łączna suma osób biorących udział w badaniu podłużnym wyniosła 148 osób. Badanie to trwało trzy lata; pomiarowi poddano poziom samodzielności dziecka w wieku czterech, pięciu i sześciu lat. W badaniu posłużono się obserwacją naturalnych przedszkolnych sytuacji oraz sytuacji zadaniowych i eksperymentalnych. Wiele istotnych informacji pozyskano od rodziców i nauczycieli badanych dzieci. Posłużono się takimi narzędziami badawczymi jak: autorska technika projekcyjna obrazkowa, kwestionariusz ankiety dla rodziców, rozmowa kierowana z dzieckiem. Zadanie badawcze dotyczyło weryfikacji, które z czynników rozwoju samodzielności (styl oddziaływań wychowawczych rodziców; wzory samodzielnych zachowań dostarczane przez rodziców; reakcje na przejawy samodzielności dziecka) w największym stopniu na nią wpływają. Wyniki badań pozwoliły na wyróżnienie stylów oddziaływań wychowawczych rodziców (styl wyzwalający/ograniczający samodzielność dziecka, przyzwalający na niekontrolowaną swobodę, „mieszany”). Ponadto udało się ustalić typy reakcji na samodzielność dziecka (akceptacja, krytyka, nagana, obojętność, wyręczanie, pomoc, wskazówka). Wnioski z badań potwierdzają, że na rozwój samodzielności dziecka ma wpływ środowisko, w którym dziecko się wychowuje, a w szczególności postawa rodziców. |