Abstrakt: |
Przeprowadzone badania dotyczyły weryfikacji nauczycielskich potrzeb edukacyjnych, powstałych pod wpływem zmiany społeczno-kulturowej. Zbadano postawy i wzory myślenia nauczycieli o własnych zawodowych kompetencjach. Celem badań była diagnoza nauczycielskich przekonań o sposobie ich myślenia na temat typów kompetencji, które – ich zdaniem – wpływają na bycie profesjonalnym nauczycielem. Podczas badania postawiono kilka pytań badawczych, m.in. czy i w jakim stopniu zmiany kulturowego i społecznego kontekstu edukacji spowodowały zmiany myślenia nauczycieli o własnej pracy? Badanie przeprowadzono wśród 319 nauczycieli w różnych typach szkół. Narzędzie badawcze skonstruowano na bazie literatury przedmiotu (literatura pedeutologiczna). Stworzone wymiary, które opisywały sposób myślenia nauczycieli i ich przekonania o kompetencjach zawodowych. Pozwoliły one na weryfikację stosunku respondentów do danych elementów kwalifikacji (nauczyciele mieli do wyboru opozycyjne twierdzenia). Analiza wyników pozwoliła na ustalenie kilku kwestii: stosunek respondentów do postawy pewności w działaniach nauczycieli (większość była zdecydowanie za postawą pewności i szybkim podejmowaniem decyzji, zarówno w myśleniu, jak i działaniu pedagogicznym – tak na poziomie deklaratywnym, jak i rzeczywistym); stosunek nauczycieli do techniczności w kształceniu (przywiązanie do modelu transmisji kulturowej wiedzy i technicznego stylu pracy); stosunek respondentów do postawy ambiwalencji w nauczycielskich działaniach (badani modyfikują swoje zachowania w zależności od zaistniałej sytuacji); stosunek nauczycieli do generowania wiedzy w swoim zawodzie (respondenci wolą pracować według sprawdzonych schematów lub gotowych sposobów pracy); stosunek do autonomii (nauczyciele wolą realizować jakieś zadanie/polecenie, niż sami podejmować wiążące decyzje); stosunek do dialogu w edukacji (nauczyciele postrzegają się jako ta grupa zawodowa, która prezentuje sobą niepodważalny autorytet merytoryczny); stosunek do refleksyjności (raczej stereotypowe działania); stosunek do prospektywności w kształceniu (akcent położony na kształcenie zachowawcze/odtwórcze). |