Abstrakt: |
Badania dotyczyły analizy podręczników szkolnych do kształcenia z zakresu języka polskiego (klasy I-III w szkole podstawowej). Weryfikacja ta nastąpiła pod kątem zgodności z zaleceniami dokumentu: Konwencja o eliminacji wszelkich form dyskryminacji kobiet. Do badania wybrano 15 podręczników (klasa pierwsza – cztery elementarze, klasa druga – pięć podręczników, klasa trzecia – dwa podręczniki). Wśród nich znalazły się książki autorstwa m.in.: Falskiego, Przyłubskich, Dobrowolskiej, Badalskiej. Analiza objęła teksty, w których bohaterami są ludzie (realia, a nie charakter bajkowy, fikcyjny). Badano zarówno same teksty, jak i towarzyszące im ilustracje (badanie opierało się na weryfikacji częstości występowania w tekstach różnych grup postaci oraz na analizie prezentacji zarówno żeńskich, jak i męskich ról; badano także relacje pomiędzy reprezentantami różnych i tych samych płci). W analizowanych podręcznikach istnieje różnorodna częstotliwość występowania problematyki społecznej (w szczególności postaci ludzkich, zwierzęcych i bajkowych). Ponadto najczęściej pojawiają się postacie dziecięce (na ilustracjach i w tekstach): generalnie częściej pojawia się postać chłopięca niż dziewczęca (11 na 15 podręczników). Różnice zachodzą też pod kątem sposobu przedstawiania dwu płci (dziewczynki są ukazywane jako te, które bawią się lalkami i malują, interesują się bajkami; chłopcy jako majsterkowicze, których ciekawi tematyka poważna, np. kosmos). Analiza obejmuje także postacie ludzi dorosłych (matka, ojciec, babcia, dziadek, przedstawiciele różnych zawodów: nauczycielka). Badania pokazują, że przy opisywaniu postaci żeńskich i męskich widoczny jest inny sposób kształtowanej narracji (narracja męska występuje dziesięć razy częściej w przypadku płci męskiej niż damskiej). Wyniki badań dowodzą, że wciąż istnieje stereotypowe myślenie na temat społecznego funkcjonowania płci żeńskiej i męskiej. |