Abstrakt: |
Cele badania: diagnoza interakcji społecznych między dziećmi i młodzieżą na terenie szkoły, analiza prawidłowości kształtowania się wzajemnych stosunków, charakterystyka poglądów i oczekiwań uczniów co do interakcji z rówieśnikami, ukazanie czynników określających wzajemne stosunki w środowisku szkolnym i rodzinnym. W badaniu wzięli udział uczniowie z pięciu szkół w dużym mieście, sześciu szkół ze średniego miasta i pięciu szkół wiejskich; wszystkie wybrano losowo. Łącznie w badaniu wzięło udział 930 uczniów szkół podstawowych i 250 ze szkół średnich. W badaniu wykorzystano następujące narzędzia: ankiety, kwestionariusze rozmów, skale ocen, techniki socjometryczne, techniki projekcyjne, testy zdań niedokończonych, scheduły obserwacyjne zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych, dokumentację szkolną i inne. Badanie pokazało, że dla 19,8% uczniów podstawą kontaktów z rówieśnikami jest wspólne przebywanie w szkole i klasie. W początkowych klasach kontakty te są mniej trwałe i ograniczają się do zabaw (u 27,3% dzieci). W relacjach w klasach pierwszych dominuje przyjaźń (57,6%), ale pojawia się także nienawiść. Ponadto na tym etapie uczniowie nie oddzielają relacji towarzyskich od przyjacielskich. W szkole średniej uczniowie utrzymują kontakty na kilku płaszczyznach; są to: nauka, wspólne zainteresowania, rozrywka, wypoczynek, praca. Oprócz zwiększonego zakresu kontaktów relacje te oparte są na wzajemnej pomocy (81,2%), solidarności (48,9%), życzliwym odnoszeniu się (46,7%). Maleje także znaczenie kontaktów koleżeńskich (18,1%) na rzecz relacji przyjacielskich (27,8%). Nie dla wszystkich uczniów szkoła jest terenem zawiązywania stosunków przyjacielskich. Na każdym poziomie wiekowym ok. 16% badanych deklarowało brak przyjaciela. Co więcej, 48% uczniów miało niskie poczucie akceptacji. Dla większości z nich klasa nie jest miejscem, gdzie mogliby zaspokoić potrzeby akceptacji, przynależności i uznania. |