Abstrakt: |
Badanie zostało zlecone przez AZS i miało na celu wskazanie przyczyn małej aktywności studentek w sporcie wyczynowym. Objęło ono dwie grupy studentek – zawodniczki AZS-u (N = 51) i uczestniczki studium wychowania fizycznego (N = 92). Wykorzystano metodę kwestionariuszową. Wyniki zestawiono również z wnioskami z badań nad społecznymi i organizacyjnymi wyznacznikami sportu kobiet w Polsce, które przeprowadzone zostały wśród czołowych zawodniczek i trenerów przez Zakład Socjologii w Instytucie Sportu w latach 1985-1989. W wyniku badania zidentyfikowano następujące problemy związane z niską aktywnością studentek w ramach AZS: tylko 33,6% studentek wysoko oceniło swoją sprawność fizyczną – wyniki potwierdziły istnienie zależności między aktualną postawą wobec sportu i własnej sprawności a doświadczeniami wyniesionymi z zajęć wychowania fizycznego w szkole; większość studentek stwierdziła, że sport nie ma znaczenia dla społeczeństwa, choć 66,9% dostrzegało pozytywną zależność między sprawnością fizyczną a karierą zawodową; formuła organizacyjna Studium Wychowania Fizycznego (obowiązkowy charakter zajęć) nie sprzyjała aktywnemu uczestnictwu i działaniom innowacyjnym, co jest nieadekwatne w środowisku studenckim, ceniącym samodzielność – bierne i asekuranckie postawy mogły wynikać z przeniesienia formuły zajęć WF-u ze szkolnictwa niższego na wyższe; wyobcowanie się AZS z szeroko pojętej społeczności studenckiej oraz brak identyfikacji z klubem jego członkiń, nawet wieloletnich; wyodrębnienie dwóch systemów organizacyjnych (SWF i AZS) nie sprzyjało racjonalnemu wykorzystaniu bazy i zasobów (i tak niewielkich); niektóre funkcje SWF i AZS powielały się przy jednoczesnym braku zagospodarowania przestrzeni między ćwiczeniami obowiązkowymi a sportem wyczynowym, gdzie zgodnie z wypowiedziami większości studentek lokowały się ich zainteresowania sportem. Badania z lat 1985-1989 uzupełniały ten obraz o uwarunkowania społeczno-kulturowe, kształtujące sytuację kobiet uprawiających sport w Polsce (m.in.: socjalizacja do wartości afiliacyjnych, brak nacisku na sukces i osiągnięcia; stereotyp kulturowy kobiet jako biernych, zależnych, opiekuńczych, niechętnych do współzawodnictwa i agresji, słabszych fizycznie i psychicznie), oraz organizacyjne (m.in.: opinie trenerów na temat roli kobiet w społeczeństwie, dyskryminacja sekcji żeńskich przez władze sportowe, poczucie przynależności do „gorszego sektora” obecne u samych zawodniczek). Główną propozycją autorek badania była zmiana formuły organizacyjnej AZS-u w dobrowolne stowarzyszenie, która pozwoliłaby uzupełnić ofertę o aktywność fizyczną – nieobowiązkową i niewyczynową. Zasugerowano także częściowe przywrócenie tradycyjnej funkcji klubów, jaką jest zaspokajanie potrzeb afiliacyjnych i tworzenie poczucia identyfikacji.
|