Abstrakt: |
Pytanie badawcze brzmiało: jaki jest stan języka w jego rozwoju w procesie edukacji polonistycznej szkolnictwa specjalnego. W badaniach posłużono się zgromadzonymi wypowiedziami uczniów klas I-III i IV-VI z Zespołu Szkół Specjalnych w Jastrzębiu-Zdroju oraz z Domu Nauki i Rehabilitacji dla Dzieci Niepełnosprawnych (także z tego miasta). W fazie opracowywania badań zestawiono sobą uczniowskie wyjaśnienie abstrakcyjnego rzeczownika wiosna z autorską definicją (językowo-kulturową) tego wyrazu. Analiza o charakterze komparatystycznym dała możliwość opracowania wstępnej diagnozy stanu świadomości językowej dzieci z rozwojowym zaburzeniem intelektualnym bądź ruchowym. Analiza materiału dotyczyła różnych tekstów kultury. Dzięki takiej metodzie wnioski z badań miały szeroki zakres. Autor doniesienia przedstawił leksykalne definicje wyrazu wiosna, połączenia wyrazowe z tym słowem, występowanie w przysłowiach ludowych, w literaturze polskiej etc. Wyniki badań objęły językowy obraz słowa wiosna w wypowiedziach dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim oraz dotkniętych mózgowym porażeniem dziecięcym. Wnioski można było wysunąć dzięki przeprowadzonym badaniom ankietowym (ankietę wypełniło 25 uczniów z wymienionych wyżej klas). Główne pytanie brzmiało: czy – a jeżeli tak – to w jakim stopniu ograniczenie zdolności intelektualnych ma wpływ na docieranie za pomocą języka do wybranych pojęć, nie tylko kultury, ale również namacalnego, otaczającego nas świata. Wyniki badań pokazały, że rozumienie słowa wiosna przez młodsze dzieci rzadziej nawiązuje do świata roślin. Ponadto starsze dzieci w eksplikacji tego słowa użyły więcej wyrazów określających niż młodsza grupa. Badane dzieci niepełnosprawne nie potrafiły umieścić wiosny w konkretnym przedziale czasowym oraz miały trudności z określeniem miejsc, w których można zauważyć oznaki wiosny. Brak u tej grupy także prób określenia tego słowa w kontekście kulturowym. |