Abstrakt: |
Sformułowano następujące pytania badawcze: Jakie pożądane wartości osobiste i relacyjne kształtuje szkoła? O jakie wartości szkoła nie dba lub je skutecznie blokuje? Które z pseudowartości w sposób niezamierzony kształtuje szkoła? W badaniu wzięło udział 125 studentów studiów niestacjonarnych na kierunkach pedagogicznych. W badanej próbie znalazło się 79 kobiet; średnia wieku wynosiła 35,2 roku. Respondentów poproszono o napisanie wypracowania na temat tego, czego nauczyła ich albo nie nauczyła szkoła. Prace poddano analizie jakościowej. Wśród wypowiedzi badanych pojawiały się głosy, że szkoła realizowała cele zarówno dydaktyczne, jak i wychowawcze. Studenci zwracali uwagę, że to właśnie w szkole nauczyli się umiejętności pracy w grupach, odpowiedzialności za podjęte działania, cierpliwości, życzliwości, umiejętności rozpoznawania emocji i potrzeb drugiego człowieka. Badani twierdzili, że szkoła nie nauczyła ich wierności, wytrwałości, zaufania, odwagi wyrażania własnych poglądów, sprzeciwiania się i reagowania na krzywdę innych. Wiele sytuacji szkolnych zmuszało respondentów do obierania postaw niepożądanych, np. do ulegania i bezwzględnego podporządkowania się nauczycielom i grupie. W niektórych wypowiedziach studenci opisywali sytuacje, w których nie mogli liczyć na pomoc nauczycieli. Respondenci zwracali także uwagę, że w szkole musieli obierać różne strategie przetrwania, nie zawsze konstruktywne. Autorki badania wskazują, że nauczanie szkolne powinno m.in. promować autentyczne postawy nauczycieli przy gotowości do zaakceptowania autentycznych zachowań uczniów; troszczyć się o edukację emocjonalną; nagradzać postawy prospołeczne; traktować uczniów podmiotowo. |