Abstrakt: |
Badanie miało na celu próbę weryfikacji dziecięcych umiejętności metatekstowego ujmowania znaczenia związków frazeologicznych mających różną tradycję użycia, odwołujących się do prostego rozumowania, ale też wymagających dysponowania i operowania wiedzą językową, szerzej rozumianą kompetencją komunikacyjną i ogólną wiedzą o świecie. Badanie polegało na dokonaniu interpretacji kilkunastu zróżnicowanych pod względem trudności frazeologizmów, które uszeregowano były w kilku podgrupach tematycznych (rodzina, humor, szkoła, uczenie się, język, świat). W badaniu posłużono się techniką indywidualnych wywiadów z dziećmi. Badanie poszerzono o materiał stanowiący o interpretacjach związków frazeologicznych w ujęciu dorosłych. Wybór związków frazeologicznych nastąpił z użyciem metody losowej (bazą wszystkich związków były dostępne słowniki frazeologiczne). W badaniu związków frazeologicznych odnoszących się do rodziny wzięły udział dzieci w wieku przedszkolnym i uczęszczające do klas I-III szkoły podstawowej (od czterech do dziesięciu lat). Łącznie w badaniu wzięło udział 49 dziewczynek i 47 chłopców. Analiza wyników ujęta została w opisie każdego związku frazeologicznego, który autorka definiuje, wykorzystując jego rozumienie przez respondentów. Wnioski z badania potwierdzają m.in., że wiek dziecka determinuje sposób rozumienia konkretnych związków frazeologicznych. W badaniu dotyczącym związków frazeologicznych i kategorii humoru wzięło udział 75 dziewczynek i 77 chłopców (od trzech do dziesięciu lat). Wyniki badania pokazały trudność w interpretacji związku: mieć wisielczy humor. W badaniu na temat związków frazeologicznych o szkole i uczeniu się wzięło udział 90 dziewczynek i 60 chłopców (od czterech do dziewięciu lat). Analiza danych dowiodła, że tego typu związki są trudne do zidentyfikowania, zwłaszcza przez dzieci w wieku przedszkolnym. Związki frazeologiczne odnoszące się do języka w wyjaśnieniach dzieci okazały się także trudnymi do zrozumienia (potwierdziło to badanie grupy 150 dzieci). Najtrudniejsze do zdefiniowania były: brać kogoś za język, strzępić sobie język. Badanie wyrażeń językowych dotyczących świata polegało na interpretacji sześciu popularnych określeń (najtrudniejszym okazał się związek: ósmy cud świata). Wnioskiem generalnym z powyższych badań jest stwierdzenie, że istnieją istotne różnice w rozumieniu związków frazeologicznych wśród młodszych i starszych grup uczniów. |