Abstrakt: |
Badanie miało na celu weryfikację hipotezy, że słuchowiska radiowe, które wymagają aktywnej postawy odbiorcy przy rekonstrukcji obrazu rzeczywistości realnej bądź fikcyjnej ze spostrzeżeń akustycznych, wywierają korzystny wpływ na rozwój wyobraźni plastycznej dziecka. W badaniu wykorzystano metodę eksperymentalną, ankietową, analizę dokumentacji, test inteligencji Ravena, obserwację zachowania dzieci i lekcji, analizę rysunków i skalowanie. W badaniu uczestniczyły dwie szesnastoosobowe grupy uczniów z dwóch równych klas, zbliżonych poziomem intelektualnym, pochodzących z tego samego środowiska lokalnego i odpowiednio dobranych pod względem poziomu wyobraźni. W grupie eksperymentalnej wprowadzono częstsze słuchanie słuchowisk radiowych w szkole i poza nią, a w kontrolnej słuchanie jedynie nielicznych audycji muzycznych. W końcowej fazie eksperymentu (po pięciu miesiącach) obie grupy wysłuchały tego samego słuchowiska (baśn E. Manariana Niezwyciężony kogut nadana w Polskim Radiu 29 maja 1989) i rysowały do niego ilustracje, które przeanalizowano metodą sędziów kompetentnych, przy użyciu skal szacunkowych. W momencie rozpoczęcia badania stan wyobraźni uczniów był niezadowalający – obie grupy otrzymały niskie oceny punktowe za elementy treściowe i formalne rysunków (grupa eksperymentalna – 88,5, grupa kontrolna – 96), co zgodnie ze skalą szacunkową oznaczało wyobraźnię wyraźną, ale słabą. Wprowadzenie słuchowisk radiowych spowodowało pewne zmiany w zakresie wyobraźni plastycznej w grupie eksperymentalnej. W końcowej fazie badań otrzymała ona 219,5 punktów za elementy formalne i treściowe, a grupa kontrolna – 120,7 punktów. Odnotowano, że zainteresowanie uczniów słuchowiskami było na początku małe, lecz wzrastało z każdym kolejnym słuchowiskiem. Dużą rolę odgrywała też praca nauczyciela na lekcjach – hospitacje lekcji ukazały, że nauczyciele pozwalający uczniom na większą swobodę ekspresji uzyskiwali lepsze efekty. Analiza uwarunkowań poziomu wyobraźni dziecka nie wykazała zależności od inteligencji, płci i warunków mieszkaniowych. Taki wpływ miało jednak wykształcenie rodziców – najlepsze wyniki otrzymały dzieci rodziców z wykształceniem wyższym, tuż za nimi uplasowały się jednak dzieci rodziców z wykształceniem zawodowym. Pewien wpływ miała także sytuacja materialna rodziny pochodzenia – największa różnica w ocenie prac z obu faz miała miejsce w przypadku dzieci z rodzin o złej pozycji materialnej. Podobna zależność pojawiła się w przypadku faktu posiadania rodzeństwa – słuchowiska w większym stopniu poprawiły poziom wyobraźni plastycznej jedynaków niż dzieci mających liczne rodzeństwo. |