Abstrakt: |
Badanie przeprowadzono w trzech krakowskich domach dziecka; dotyczyło ono planów wychowanków związanych z wykształceniem, zawodem i założeniem rodziny oraz uwarunkowań i możliwości ulepszenia procesu przygotowywania wychowanków do usamodzielnienia. W badaniu posłużono się ankietą, obserwacją ze skalowaniem, wywiadem i analizą dokumentów. Próbę badawczą stanowiło 48 wychowanków i 20 pracowników placówek pełniących funkcje kierownicze i wychowawcze. W doborze uwzględniono typowe polskie placówki i np. placówki prowadzone w rodzinkowym systemie wychowawczym. W wyniku przeprowadzonego badania wykazano, że w zakresie przygotowywania wychowanków do poprawnego funkcjonowania w rodzinie system rodzinkowy miał dużą przewagę nad tradycyjnym podziałem na grupy rozwojowe. System ten dawał możliwość bliższego kontaktu wychowanków z działalnością typową dla gospodarstwa domowego i ułatwiał naukę związanych z tym czynności instrumentalnych. Małe grupy rodzinkowe intensyfikowały proces opiekuńczo-wychowawczy i łagodziły napięcia psychoemocjonalne u wychowanków. Zaobserwowano, że niezmiernie trudne dla większości wychowawców było zaspokajanie potrzeby miłości u wychowanków, a zaborczość emocjonalna dzieci wobec wychowawców prowadziła często do konfliktów między wychowankami, dlatego podejmowano działania zastępcze. Należało do nich aktywizowanie emocjonalne prawdziwych rodziców dziecka lub dalszych członków rodziny lub szukanie tzw. zaprzyjaźnionych rodzin, które utrzymywałyby indywidualny kontakt z dzieckiem, dając wychowankom okazję do obserwowania poprawnie funkcjonującej rodziny. Wśród warunków osiągnięcia pozytywnych efektów w pracy z wychowankami wymieniono: prawidłowy układ stosunków między wychowawcami i wychowankami, kontrolę kandydatów na wychowawców pod względem predyspozycji do zawodu, nie nazbyt częstą wymianę wychowawców, zbliżenie do modelu rodzinkowego, ograniczenie liczebności grup wychowawczych, konsekwencję we współdziałaniu wychowawców. |