Abstrakt: |
Przedmiotem badania były stan i możliwości innowacji pedagogicznych nauczycieli klas I-III oraz uwarunkowania działalności innowacyjnej tych nauczycieli. Badanie przeprowadzono na terenie szkół podstawowych w województwie rzeszowskim, krośniewskim, przemyskim i tarnobrzeskim. Zastosowano metodę skalowania, ankiety, wywiadu obserwacji, testu dydaktycznego i analizy dokumentów. Badanie objęło duże grupy nauczycieli i uczniów, przy czym zasadniczą grupę stanowiło 190 celowo dobranych nauczycieli innowatorów. Badania wykazały, że zdecydowaną większość stanowiły innowacje odtwórcze (93%), tylko 7% z nich miało charakter twórczy. Podejmowanie działalności innowacyjnej skorelowane było z czynnikami kierunkowymi emocjonalno-motywacyjnymi (np. zaangażowanie w pracy, odpowiedni stosunek do dzieci, zadowolenie z wyników) i instrumentalnymi (np. doskonalenie umiejętności pedagogicznych, samokształcenie). Nauczyciele dużą rolę w podejmowaniu innowacji przypisywali samodzielnemu czytaniu literatury pedagogicznej (ok. 60%) i nauczycielom-metodykom (ok. 50%). Innowatorzy osiągali lepsze efekty pracy, określane ocenami szkolnymi uczniów, niż pozostali nauczyciele (szczególnie w zakresie języka polskiego i matematyki). Innowacje nauczycielskie objęte badaniem dotyczyły: procesu nauczania-uczenia (63,2%) – najczęściej było to nauczanie problemowe, gry i zabawy dydaktyczne, nauczanie wielopoziomowe, indywidualizacja nauczania, kolorowe liczby, techniki C. Freineta; procesu wychowania (52,6%) – najczęściej było to modyfikowanie oceniania uczniów, wdrażanie uczniów do samokontroli i samooceny, praca z dziećmi trudnymi wychowawczo, organizowanie imprez klasowych i zajęć pozalekcyjnych, kształtowanie więzi międzyosobniczych w klasie, organizacja gier i zabaw ogólnorozwojowych; współpracy z rodzicami (28,9%) – m.in. organizowanie lekcji otwartych, włączanie rodziców w problemy życia klasy, organizowanie konkursów czytelniczych dla dzieci i rodziców; ulepszania infrastruktury dydaktycznej (10,5%); współpracy ze środowiskiem lokalnym (5,8%); udziału w badaniach (2,6%). |