Abstrakt: |
Przedmiotem badania było zjawisko dyskryminacji szkolnej. Raport zawiera nie tylko wyniki empiryczne; jest także przeglądem z wybranych polskich badań na temat dyskryminacji (główne tematy dotyczą rasizmu i nietolerancji etniczno-narodowej, ubóstwa i nierówności społecznych, dyskryminacji ze względu na płeć i na tle religijnym). W badaniu posłużono się metodologią jakościową. Skoncentrowano się na sytuacji i strukturach dyskryminacyjnych, zjawiskach dyskryminacyjnych w polskich szkołach, a także na szkolnych działaniach antydyskryminacyjnych (grupowe wywiady z 62 uczniami dyskryminowanymi lub będącymi świadkami dyskryminacji oraz indywidualne wywiady z kadrą nauczycielską). W badaniu wykorzystano także analizę danych zastanych, pochodzących z Systemu Ewaluacji Ośwaty (SEO). Wyniki badania pokazały, że badana młodzież gimnazjalna i ponadgimnazjalna nie potrafiła zdefiniować, czym jest dyskryminacja. Badana grupa rozumiała ją w sposób intuicyjny i tendencyjny jako nierówne i gorsze traktowanie. Młodzież wśród typów dyskryminacji w szkole najczęściej wymieniała te ze względu na orientację seksualną, status społeczno-ekonomiczny, pochodzenie etniczne, narodowe, terytorialne, kolor skóry, status uchodźcy, wyznanie, wygląd, płeć, niepełnosprawność, chorobę, wiek. Ponadto nauczyciele wskazali poziom zdarzeń i struktur dyskryminacyjnych. Szkoła jest środowiskiem, w którym dochodzi do dyskryminacji w relacjach międzyuczniowskich oraz między uczniem a nauczycielem. Do najczęstszych zachowań należą: przemoc werbalna (mowa nienawiści, język nierównościowy), psychiczna, fizyczna, seksualna, cyberprzemoc. |