Abstrakt: |
Celem badania była ocena przygotowania do pracy w szkole nauczycieli z małych miast. W badaniu wykorzystano: ankietę dla nauczycieli (część pierwsza zawierała dane osobiste respondenta; część druga dotyczyła przygotowania do zawodu; cześć trzecia – motywów wyboru zawodu, zadowolenia z wykonywanej pracy itp.; część czwarta – obciążenia pracą zawodową i społeczną; część piąta – sposobów przygotowywania się do lekcji, formy i metody prowadzenia zajęć itp.), wywiad z dyrektorami szkół (rozmowa kierowana), obserwację dorywczą, analizę dokumentów szkolnych (protokoły z posiedzeń rad pedagogicznych i hospitacji lekcji, arkusze spostrzeżeń, arkusze oceny pracy nauczyciela, zapisy w dziennikach lekcyjnych, plany lekcji, konspekty, kroniki szkolne, protokoły posiedzeń komitetu rodzicielskiego itp.), obliczenia statystyczne testem t-Studenta i chi-kwadrat. Badanie objęło 396 nauczycieli ze szkół podstawowych (w tym 91,1% kobiet i 8,9% mężczyzn) i 235 ze szkół ponadpodstawowych (licea ogólnokształcące, licea i szkoły zawodowe, technika, studium medyczne, szkoły dokształcające) (w tym 68,3% kobiet i 31,7% mężczyzn). Badania przeprowadzono na terenie Kraśnika, Pionek, Nowego Dworu Mazowieckiego i Tomaszowa Mazowieckiego. Zgodnie z wynikami badań nauczyciele byli dobrze przygotowani do zawodu pod względem merytorycznym, lecz prezentowali braki pod względem metodycznym i pedagogiczno-psychologicznym. Opinię taką wyrażali zarówno dyrektorzy szkół, jak i sami nauczyciele, przy czym starsi nauczyciele surowiej od młodszych oceniali zdolności absolwentów uczelni i szkół kierunkowych w zakresie umiejętności prowadzenia lekcji, indywidualnej pracy z uczniami (szczególnie wybitnie uzdolnionymi) i organizowania pracy wychowawczej. Wszyscy badani uważali, że na uniwersytetach i w zakładach kształcenia nauczycieli należało: zwiększyć limit czasu przeznaczonego praktyki pedagogiczne i przedmiotowe; pogłębić studia w zakresie wiedzy psychologiczno-pedagogicznej; polepszyć przygotowanie do pracy wychowawczej oraz współpracy z organizacjami młodzieżowymi i środowiskami lokalnymi; wpoić studentom przekonanie o konieczności kształcenia ustawicznego, samokształcenia i doskonalenia się; polepszyć organizację nauki języków obcych i obsługi technicznych środków nauczania; ustanowić własne szkoły ćwiczeń. Do czynników mających wpływ na pracę i osiągnięcia nauczycieli należały (oprócz wykształcenia i stażu pracy) niektóre cechy osobowości (ambicja, zaangażowanie, odpowiedzialność itp.), sytuacja mieszkaniowa i materialna, dyscyplina pracy oraz wyposażenie szkół – utrudnienia powodowały ciasnota, brak pomocy naukowych, pracowni przedmiotowych, laboratoriów językowych, sal gimnastycznych itp. |