Abstrakt: |
Przedmiotem badania był stan wiedzy uczniów z historii w stosunku do wymagań stawianych w programie nauczania oraz zależność osiągnięć uczniów od szkoły i kwalifikacji nauczycieli. Badanie przeprowadzono na próbie celowej w klasach siódmych 40 szkół podstawowych województwa krakowskiego. Badaniem objęto w sumie 840 uczniów, którą to populację podzielono na warstwy: szkoły krakowskie (wielkie miasto) – 16 szkół (352 uczniów), szkoły podkrakowskie (małe miasteczka) – 8 szkół (194 uczniów), szkoły wiejskie – 16 szkół (294 uczniów). W badaniu zastosowano dwa testy (każdy w wersjach A i B) oraz ankietę dla nauczycieli. Pierwszy test sprawdzał wiedzę z historii Polski od jej powstania do 1795 roku (programu klas piątych i szóstych). Test drugi sprawdzał treści rozszerzające i dopełniające z historii Polski na tle dziejów powszechnych z okresu 1815-1864 (był to materiał realizowany w pierwszym semestrze klasy siódmej). Wyniki badania ujawniły, że wiadomości z historii (również na poziomie podstawowym) nie były dostatecznie utrwalone – jedna trzecia badanych nie zaliczyła testu pierwszego. Zaskakująco niskie wyniki z tego testu otrzymali uczniowie szkół wielkomiejskich. Wyniki testu drugiego okazały się wyższe (zaliczyło go 83% badanych, średnia rozwiązanych zadań wyniosła 69%), szczególnie wśród uczniów krakowskich. Średnie wyniki rozwiązanych zadań wskazywały jednak na potrzebę redukcji materiału programowego. Badanie ujawniło ponadto, że nie każdy nauczyciel czuł się odpowiedzialny za wyniki nauczania w klasie, w której nie uczył. 27 nauczycieli w szkołach objętych badaniem uczyło swoją klasę rok wcześniej. Wśród pozostałych nauczycieli pojawiły się wątpliwości co do przygotowania uczniów do badania i swojej odpowiedzialności za wyniki (dlatego przeprowadzono dwa testy sprawdzające wiedzę). Zanotowano duże zróżnicowanie w wynikach nauczania między szkołami i w obrębie warstw. Zdecydowane określenie, czy odpowiedzialne za to były czynniki środowiskowe, czy różnice w kompetencjach nauczycieli, wymagało jednak dalszych badań. |