Abstrakt: |
Badanie miało na celu charakterystykę postaw społecznych uczniów w stosunku do ich rówieśników z upośledzeniem umysłowym, często powiązanym z zaburzeniami emocjonalnymi, niepełnosprawnością ruchową i zaburzeniami mowy. Badaniem objęto 300 losowo wybranych uczniów klas II-VIII powszechnych szkół podstawowych (w tym 40% dziewcząt i 60% chłopców w przedziale wiekowym 8-15 lat), w których działały klasy specjalne dla upośledzonych umysłowo bądź klasy integracyjne. 10,3% badanych wywodziło się z rodzin inteligenckich, 21% z chłopskich, 68,7% z robotniczych. W badaniu postawiono hipotezę, że na postawy wobec niepełnosprawnych rówieśników wpływ będą miały takie czynniki, jak: płeć, wiek, osobiste doświadczenia, wzory postępowania dorosłych oraz rodzaj kalectwa i możliwości psychofizycznych dzieci niepełnosprawnych. Analiza wyników badań pozwoliła na sformułowanie następujących wniosków: 1) postawy społeczne badanych determinowane były wiekiem, doświadczeniami osobistymi, wzorami wyniesionymi z domu rodzinnego, rodzajem niepełnosprawności kolegów, ilością i jakością kontaktów wzajemnych, jakie mogła zapewnić przede wszystkim szkoła. Postawy te nie były determinowane przez płeć, choć zanotowano niewielką (nieistotną statystycznie) przewagę dziewcząt pod względem prezentowania pozytywnego stosunku do dzieci niepełnosprawnych; 2) włączenie dzieci niepełnosprawnych do klas specjalnych lub klas integracyjnych nie dawało im jednakowych szans powodzenia i funkcjonowania w roli ucznia (pomimo wszystkich pozytywów związanych z takim zabiegiem). Wykazały to podwyższone wskaźniki odrzucenia i obniżone wskaźniki akceptacji w przypadku dzieci niepełnosprawnych; 3) klasy specjalne i integracyjne nie spełniały roli czynnika integracyjnego w takim stopniu, jakiego oczekiwano – dzieci niepełnosprawne nie kontaktowały się często z pełnosprawnymi rówieśnikami, pomimo wielu okazji ku temu. Samo umieszczenie dzieci niepełnosprawnych w szkole okazało sie zatem niewystarczające; sugerowało to potrzebę aktywnych działań metodycznych na rzecz integracji, w których szczególną rolę pełnić winien wychowawca oraz pedagog; 4) zieci niepełnosprawne traktowane były przez pozostałych uczniów jako „inne”, dla których trzeba było zmniejszyć wymagania szkolne, zastosować inny miernik ocen, zminimalizować program nauczania, wybaczyć naganne zachowanie itp. |