Abstrakt: |
Przedmiotem badania były czynniki warunkujące poziom przygotowania uczniów klas początkowych do samodzielnego uczenia się. Badaniem objęto 311 uczniów z klas I-III 14 szkół podstawowych w województwie wielkopolskim. Badaniu o charakterze diagnostycznym towarzyszyło badanie wyjaśniające, mające na celu określenie, jakie czynniki szczególnie różnicują poziom przygotowania dzieci do samokształcenia. Do analizy siły związku między tym poziomem a cechami badanych wykorzystano współczynnik Pearsona. Wyniki badań ukazały, że większość uczniów miało niski poziom motywacji samokształceniowej (49,5%), średni zaś posiadało 28,3% badanych, wysoki – 22,2%. Odsetek badanych o wysokim poziomie wiadomości umożliwiających rozumienie informacji podanych z różnych źródeł wynosił 39,9%, o średnim – 34,1%, o niskim – 26%. Odsetek dzieci wykazujących średni poziom umiejętności potrzebnych do podjęcia aktywności samokształceniowej wyniósł 39,9%, niski – 32,1%, wysoki – 28%. Ogólnie więc poziom przygotowania dzieci w wieku od siedmiu do dziewięciu lat do samokształcenia był wysoki dla 41,5% uczniów, średni dla 36% uczniów i niski dla 22,5% uczniów. Przygotowanie uczniów do samokształcenia w największym stopniu zależało od stażu pracy nauczyciela (0,73 rp) i jego wykształcenia (0,81 rp). Do czynników różnicujących należały także: stwarzanie przez nauczyciela na lekcjach sytuacji wdrażających dziecko do samodzielnego uczenia się, ilość i rodzaj wykorzystywanych przez nauczyciela informacji, rozwój właściwości psychicznych dziecka (procesów poznawczych, pamięci, uwagi oraz umiejętności analizy i syntezy wzrokowo-słuchowej, selekcji, uogólniania, wnioskowania, klasyfikacji, porównywania). Niewielki wpływ różnicujący miały również takie czynniki jak: wcześniejsze doświadczenia dziecka i jego dotychczasowe zainteresowania, poziom wykształcenia rodziców i przebieg ich pracy zawodowej, wyposażenie domu w źródła informacji, wykorzystywanie tych źródeł przez dziecko, pomoc domowników przy podejmowaniu działań samokształceniowych. W bardzo słabym stopniu różnicowały przygotowanie dziecka do samokształcenia: świadomość nauczyciela co do celów wdrażania uczniów do samokształcenia oraz jego wiedza na ten temat, przekonanie rodziców o celowości przygotowania dziecka do samokształcenia oraz posiadanie przez dziecko kącika do pracy. |