Abstrakt: |
Celem badania było poznanie właściwości osobowych nauczyciela pożądanych przez uczniów. Badanie objęło 96 uczniów klas pierwszych, 133 uczniów klas drugich oraz tyle samo (133) uczniów klas trzecich szkoły podstawowej. W badaniu posłużono się metodą wywiadu swobodnego w przypadku uczniów klas pierwszych i drugich oraz anonimowych, swobodnych wypracowań w przypadku uczniów klas trzecich (ze względu na dużą ostrożność dzieci w wypowiadaniu się na temat nauczyciela). Uczniowie klas pierwszych (siedmioletni) wymienili następujące pożądane przez nich cechy nauczyciela: dobry, miły, niekrzyczący, stawiający dobre stopnie, niestawiający dwój, niewpisujący uwag, ładny, ładnie ubrany, dobrze uczący, uprzejmy, o dobrym charakterze, przyjemny, grzeczny, nieostry, niebijący dzieci, mało zadający. Dysponowali oni dychotomicznymi, prostymi określeniami w rodzaju dobry – zły, bijący – niebijący. Uczniowie klas drugich (ośmioletni) wymienili cechy: sprawiedliwy, czysty, uczciwy, cierpliwy, niezłośliwy, lubiący dzieci, kochany, inteligentny, spokojny. Uczniowie w tym wieku nabyli już w szkole i w domu większą liczbę pojęć osobowych, a ich zdania coraz częściej przyjmują postać rozwiniętą (np. Nauczyciel powinien być inteligentny, aby dobrze uczyć). Uczniowie zdawali sobie również sprawę z negatywnego postępowania nauczyciela, lecz był on dla nich jeszcze dużym autorytetem, stąd potrzeba usprawiedliwiania jego wad (np. Gdy jesteśmy grzeczni, pani jest dla nas miła, nie krzyczy). Uczniowie klas trzecich (dziewięcioletni) wymienili cechy: niedenerwujący się, dobrze tłumaczący lekcje, wymagający, indywidualnie podchodzący do uczniów, obowiązkowy, troskliwy, tolerancyjny, dowcipny, lubiący pracę z dziećmi, opiekuńczy, nawiązujący bliski kontakt z uczniami itp. Uczniowie ci powtarzali pojęcia osobowe używane przez młodszych uczniów, lecz określali je i motywowali bardziej dojrzale (np. Nasza pani nie stawia dwój, chyba że ktoś naprawdę na nie zasługuje). Uczniowie również, by nauczycielka interesowała się ich problemami, oraz oczekiwali jej pomocy i rady (np. Jeśli uczeń ma kłopoty i zwróci się z tym do pani, to ona ma obowiązek mu pomóc, doradzić), szerzej też określali pożądany wygląd nauczycielki (np. Chciałabym, żeby pani była młoda, ładna i miała ładne włosy). Badani trzecioklasiści dostrzegali negatywne cechy nauczyciela (np. nieobowiązkowość, niepunktualność, zły humor) i starali się motywować, czemu nauczyciel nie powinien posiadać takich cech. |