Abstrakt: |
Przedmiotem badania było znaczenie przypisywane przez dzieci i młodzież w wieku 11-19 lat pięciu rodzajom kryteriów wartościowania: pochodzącym od autorytetu, konformistycznym, ipsocentrycznym, allocentrycznym, aksjologicznym. Badanie przeprowadzono w dwu etapach. Pierwszy etap: 1985-1988; badaniem objęto wówczas 1205 osób w wieku 11-17 lat. Po czterech falach badań wykorzystano wyniki 614 osób – 404, które w 1985 roku miały 11 lat, i 210, które miały wtedy 14 lat; drugi etap: koniec 1990 roku; kwestionariusz z techniką pomiaru kryteriów wartości wysłano do 614 osób z pierwszego etapu badania. Uzyskano odpowiedzi od 300 osób. Badanie wykazało, że standardy autorytarny i konformistyczny mają niewielki wpływ na własne oceny badanych. Jednocześnie standard konformistyczny prawie zawsze był oceniany wyżej niż ten pochodzący od autorytetu. Według respondentów opinie i akceptacja rówieśników w niewielkim stopniu wpływają na ich oceny. Standardy konceptualne według badanych miały większy wpływ na ich oceny. Dziewczęta wysoko stawiały ocenę zdarzeń z punktu widzenia wartości i ideałów. Na oceny chłopców najbardziej wpływały standardy ipsocentryczny i aksjologiczny. Płeć odgrywa rolę różnicującą około 14. roku życia. Od tego momentu dziewczęta wysoko (wyżej niż chłopcy) oceniają wpływ na ocenę standardów allocentrycznego oraz aksjologicznego. Chłopcy dopatrują się większego wpływu standardu ipsocentrycznego. Z wiekiem najmniej zmienia się znaczenie standardów allocentrycznych. |