Abstrakt: |
Przedmiotem badania na temat empatii nauczycieli szkół specjalnych i masowych były: czynniki składające się na aspekt emocjonalny empatii, poziom empatii studentów przygotowujących się do pracy z dziećmi specjalnej troski w porównaniu ze studentami innych kierunków, poziom empatii nauczycieli pracujących z dziećmi specjalnej troski w porównaniu z nauczycielami szkół masowych, poziom empatii nauczycieli w procesie nabywania doświadczeń zawodowych, wpływ zmiennych temperamentalnych na poziom empatii, różnicująca rola aspektów emocjonalnego i poznawczego w obrębie wyróżnionych podgrup badanych. Badaniem objęto 170 osób pracujących albo studiujących w Krakowie; podzielono ich na cztery grupy: nauczyciele szkół podstawowych (29 osób), nauczyciele szkół specjalnych (44 osoby), studenci pierwszego roku filologii polskiej w Wyższej Szkole Pedagogicznej (50 osób), studenci pierwszego roku pedagogiki specjalnej w Wyższej Szkole Pedagogicznej (47 osób). Do pomiaru emocjonalnego aspektu empatii wykorzystano Kwestionariusz Empatii Emocjonalnej Mehrabiana i Epsteina, do pomiaru aspektu poznawczego – Kwestionariusz Rozumienia Empatycznego Innych Ludzi Węglińskiego. Zmienne temperamentalne zmierzono za pomocą Kwestionariusza do Badania Temperamentu Strelaua. Badanie wykazało negatywny związek pomiędzy emocjonalnym aspektem empatii a wiekiem badanych, co najpewniej wynika z syndromu wypalenia zawodowego. Związek ten najsilniejszy był wśród nauczycieli szkół masowych. Umiejętność odczuwania empatii obniża się w grupie tych nauczycieli z powodu negatywnych doświadczeń związanych z wykonywaniem zawodu – to sygnał, by podjąć odpowiednie kroki do przeciwdziałania tej tendencji. Empatia jest niższa wśród nauczycieli ze szkół specjalnych niż u studentów pedagogiki specjalnej. Ponadto, badanie wykazało, że wraz ze wzrostem siły pobudzenia procesów nerwowych zmniejszają się: podatność na emocjonalne zranienie oraz tendencja do odrzucania uczuć innych osób. Studenci pedagogiki specjalnej osiągnęli najwyższy poziom empatii emocjonalnej w porównaniu z pozostałymi grupami badanych. |