Abstrakt: |
Celem badania było określenie struktury i natężenia postaw wobec dopingu farmakologicznego wśród młodzieży ze szkół mistrzostwa sportowego oraz studentów Akademii Wychowania Fizycznego. Badanie przeprowadzono wśród 240 osób – 94 kobiet i 146 mężczyzn, studentów pierwszego i drugiego roku Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie. Badani byli w wieku od 19 do 24 lat. Wśród nich 27 osób nigdy nie uprawiało sportu. Najczęściej uprawiane dyscypliny sportu wśród badanych to: lekkoatletyka, siatkówka, piłka nożna, wioślarstwo, koszykówka i piłka ręczna. Skalę Postaw wobec Dopingu Farmakologicznego (PDF) zastosowano w dziesięciu szkołach mistrzostwa sportowego: w Warszawie (trzy placówki), Poznaniu, Krakowie, Zakopanem, Karpaczu, Płocku, Wałczu i Olsztynie. Zbadano łącznie 610 osób, w tym 357 chłopców i 253 dziewcząt. Studenci wypełniali pierwszą albo drugą wersję kwestionariusza; obie zawierały takie same pytania, w większości zamknięte. Początkowo kwestionariusz badani wypełniali anonimowo, później sygnowali prace nazwiskami albo pseudonimami. Prawie 80% badanych negatywnie odnosiło się do dopingu w sporcie. Zdecydowanie negatywną ocenę wskazywały nieco częściej kobiety. 7% studentów miało ambiwalentną postawę wobec dopingu, 1,6% mężczyzn oceniło doping pozytywnie. Kobiety sformułowały więcej potępiających uzasadnień dla negatywnej oceny dopingu, częściej przy tym odwoływały się do idei, wartości i reguł czystego sportu. Potępienie dla dopingu respondenci motywowali także względami zdrowotnymi, przy czym powody te częściej podawały także kobiety niż mężczyźni. 14 kobiet i dziewięciu mężczyzn podało również powody samych sportowców, dla których decydują się na stosowanie środków farmakologicznych. 54 osoby przejawiły pozytywną postawę wobec dopingu; motywowały to m.in. przekonaniem o wolności wyboru każdego człowieka i o swobodnym rozporządzaniu życiem. Niektórzy deklarowali, że współczesny sport wymaga wsparcia farmakologicznego. 56,2% studentów nie przyjęłoby żadnych środków dopingujących. 26% jednak przyznało się, że w określonych sytuacjach sięgnęłoby po wsparcie farmakologiczne podczas zawodów sportowych. Ponad 95% poparło obowiązkowe badania antydopingowe. Mimo to 40% respondentów nisko oceniło skuteczność takiej procedury. Wśród uczniów szkół sportowych postawa antydopingowa stawała się z wiekiem coraz bardziej negatywna. U około 15% badanych uczniów stwierdzono postawy pozytywne albo zabarwione pozytywnie wobec wspomagania farmakologicznego sportowców. Na podstawie tych wyników zaleca się, żeby programy antydopingowe adresować przede wszystkim do młodych ludzi w wieku 14-15 lat, bo jej rozwój odbywa się zwłaszcza w sferze moralnej. To stwarza możliwość, że wiedza nabyta podczas takich programów przekształci się w racje przeciwko stosowaniu dopingu w sporcie. |