Abstrakt: |
Celem badania było zweryfikowanie założenia, że wysoki poziom niepokoju u młodych nauczycieli może w szczególny sposób utrudniać jakość kontaktów z uczniami. Badaniem objęto 240 młodych nauczycieli nauczania początkowego. Wykorzystano m.in. test osobowościowy L.B. Cattella oraz System analizy interakcji w klasie szkolnej N.A. Flandersa. W badanej populacji wyodrębniono grupę "W" o wysokim współczynniku niepokoju (46%) oraz grupę "N" o niskim współczynniku niepokoju (54%). Wysoki współczynnik niepokoju ogólnego może świadczyć o słabej integracji osobowości, niedorastaniu we własnym mniemaniu do idealnego wzorca osobowości. Badanych z grupy "W" charakteryzowała pewna niedojrzałość emocjonalna, drażliwość, wybuchowość, nadmierny samokrytycyzm, tendencja do pomniejszania własnej wartości. W grupie "N" 2% badanych charakteryzowała trwale zintegrowana osobowość. Nieznaczny procent badanych charakteryzował się niedojrzałością w sferze emocjonalnej, tendencją do drażliwości i wybuchowości. 10% badanych ujawniało nadmierny krytycyzm w stosunku do własnej osoby. W obu grupach większość badanych charakteryzowały nieufność, podejrzliwość wobec innych ludzi, brak poczucia bezpieczeństwa w relacjach społecznych. Wysokie napięcie psychiczne wystąpiło u większości badanych z grupy "W" (89%) i u 1/4 z grupy "N". Nauczyciele obu grup preferowali styl autokratyczny (66,3% badanych), jednak jego preferencja była wyraźnie wyższa w grupie "W" (80%) niż w grupie "N" (57,2%). Wyniki potwierdziły hipotezę, że w czasie adaptacji zawodowej wielu nauczycieli o wysokim współczynniku niepokoju preferuje działania, które mogą w znacznym stopniu wpływać traumatyzująco na efektywność pracy dydaktyczno-wychowawczej, interakcje nauczyciela z uczniami, dyrektywną rolę nauczyciela w relacjach z dziećmi. Istnieje konieczność udzielania pomocy nauczycielom w przystosowaniu się do rzeczywistości szkolnej, obniżaniu ich poziomu niepokoju poprzez stwarzanie odpowiedniego klimatu empatii oraz warunków motywujących do działań demokratycznych. |