Abstrakt: |
Celem badania była odpowiedź na pytanie, w jakim stopniu nauczyciele szkół podstawowych województwa kieleckiego uczestniczą w procesie kształcenia ustawicznego. Badaniem ankietowym objęto 120 nauczycieli (60 ze szkół wiejskich, 60 ze szkół miejskich). Przyjęto, że pełne uczestnictwo nauczyciela w kształceniu ustawicznym powinno wyrażać się w: podejmowaniu studiów wyższych (w przypadku ich braku), studiów podyplomowych, studiów przedmiotowo-metodycznych; udziale w spotkaniach zespołów samokształceniowych, konferencjach metodycznych, kursokonferencjach, seminariach naukowych, konwersatoriach, lekcjach pokazowych; oglądaniu i wykorzystywaniu programów Telewizji Edukacyjnej oraz czytelnictwie fachowej literatury i czasopism. Wyniki pokazały, że udział nauczycieli w kształceniu ustawicznym wzrasta wraz z poziomem urbanizacji i uprzemysłowienia środowiska, w jakim pracują. W szkołach miejskich było wielu nauczycieli o wykształceniu wyższym (około 80%) lub studiujących zaocznie. W środowisku wiejskim duża grupa nauczycieli (prawie 70%) nie miała wykształcenia wyższego, tylko 25% podejmowało studia zaoczne. Najczęstsze przyczyny niepodejmowania studiów wyższych były związane z brakiem funduszy, czasu, motywacji. Studia podyplomowe podejmowali najczęściej nauczyciele ze szkół miejskich. Najbardziej popularnymi formami kształcenia, w grupie nauczycieli zarówno wiejskich, jak i miejskich, były konferencje metodyczne, kursokonferencje, lekcje pokazowe i zespoły samokształceniowe. Około 35% badanych brało udział w seminariach, z tego 40% stanowili nauczyciele z Kielc, którzy mieli najłatwiejszy do nich dostęp. Badani prawie nie korzystali z programów edukacyjnych. Czytelnictwo było skoncentrowane na literaturze metodycznej i przedmiotowej, nie uwzględniało tematyki psychologicznej, społeczno-politycznej czy kulturalnej. Najczęściej wymieniano czasopisma: „Życie Szkoły”, „Nauczanie Początkowe”, „Nowa Szkoła”, „Głos Nauczycielski”. Tematyka czytanych wydawnictw zwartych dotyczyła najczęściej trudności dydaktycznych i wychowawczych. Wśród pożądanych propozycji zmian wymieniano: podwyższenie płac i premiowanie dokształcania, zwiększenie urlopów dla dokształcających się, bezpłatne studia zaoczne, organizowanie filii WSP, zniesienie egzaminów na studia, zniesienie dwuletniego okresu oczekiwania na możliwość podjęcia studiów wyższych (absolwenci SN i WSN), dostosowanie czasu emisji programów edukacyjnych do czasu wolnego nauczycieli, zmianę programu studiów pedagogicznych. Nauczyciele szkół wiejskich proponowali także zwrot kosztów związanych ze studiami zaocznymi, wprowadzenie różnych form doskonalenia zawodowego w ich środowiskach, rozszerzenie doskonalenia eksternistycznego, zwiększenie księgozbiorów szkolnych. |