Przedmiotem badania były uwarunkowania demograficzne, społeczne i osobowościowe poziomu samorealizacji młodzieży szkolnej uzdolnionej twórczo. Badanie przeprowadzono w trzech etapach: kwiecień 1990 (wypracowano koncepcję badań, skonstruowano narzędzie badawcze – ankieta opracowana przez K. Rubachę i przeprowadzono badanie pilotażowe obejmujące 300 uczniów V LO w Toruniu); wrzesień-październik 1990 (przeprowadzono badanie właściwe w czterech miastach województwa toruńskiego – Wąbrzynie, Golubiu-Dobrzyniu, Grudziądzu i Toruniu, obejmujące 440 uczniów); styczeń 1992 (przeprowadzono badania wśród 300 uczniów I i V LO w Toruniu w celu korelacji ankiety własnej konstrukcji z innymi narzędziami stosowanymi do mierzenia samorealizacji – Kwestionariusz Samorealizacji Shostroma, Skala AS-3 Witkowskiego). Próba miała charakter celowy, a jej struktura wyglądała następująco: 68,2% stanowiły kobiety, 31,8% mężczyźni; 29,5% badanych miało 17 lat, 52,3% 18 lat, 15,9% 19-20 lat; 62,1% zamieszkiwało duże miasto, 25,7% małe miasto, 12,1% wieś; 17,4% uczęszczało do technikum, 9% do LO Wojskowego, 73,5% do LO; 19,7% pochodziło ze środowiska chłopskiego, 23,5% z robotniczego, 33,4% z urzędniczego, 23,5% z inteligenckiego. Analiza wyników badania potwierdziła hipotezę głoszącą, że w warunkach transformacji ustrojowej i dynamicznych zmian społecznych młodzież uzdolniona twórczo nie mogła w pełni realizować swojego potencjału. Uczniowie osiągający w kwestionariuszu przeciętny lub niski poziom zdolności twórczych uzyskiwali jednocześnie wyższe poziomy samorealizacji (41,6%) niż uczniowie o wysokich uzdolnieniach twórczych (32,6%). Do barier samorealizacji uzdolnionej twórczo młodzieży należały w ocenie badanych: ograniczona możliwość działalności pozalekcyjnej, niewielka oferta kulturalna w lokalnym środowisku, brak autorytetów twórczych i wartościowych wzorców wychowawczych, brak organizacji młodzieżowych trafiających w gusta badanych, brak odpowiedniego nastawienia do pozyskiwania dóbr ekonomicznych przez młodzież oraz brak możliwości realizowania w praktyce doktryny przedsiębiorczości. Wśród osób o wysokim poziomie twórczych zdolności przeważały dziewczęta, one też osiągały wyższe wyniki w kwestionariuszu samorealizacji niż chłopcy. Wysokiemu poziomowi samorealizacji uczniów uzdolnionych twórczo sprzyjały również: miejsce zamieszkania (małe miasto), wywodzenie się ze środowisk inteligenckich i urzędniczych, wysokie aspiracje kulturalne i edukacyjne, chęć działania w środowiskowych zespołach artystycznych, zaangażowanie w pracę szkoły, zajmowanie bardzo wysokiej i niskiej pozycji w strukturze socjometrycznej klasy. Wiek badanych okazał się nie mieć wpływu na poziom samorealizacji uczniów uzdolnionych twórczo, niewielki wpływ miał także rodzaj szkoły, do jakiej uczęszczali badani. Badania ukazały, że młodzież odchodziła od działalności w organizacjach społeczno-politycznych i skupiała się na działalności gospodarczej oraz aktywności w sferze prywatnej.