Celem badania było wyróżnienie metod pracy z tekstem poetyckim właściwych dla uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych i średnich na przykładzie wiersza Jana Twardowskiego Sprawiedliwość. Materiał badawczy zebrano w ramach projektu realizowanego przez IBE Szkoła samodzielnego myślenia. Z ogólnej liczby 10 000 prac uczniowskich do analizy wylosowano 3000 prac. Znalazły się wśród nich prace uczniów szkoły podstawowej, gimnazjalnej i średniej (liceum, technikum, szkoła zawodowa). Wyniki analizy pozwoliły stwierdzić, że świadomość uczniów związana z interpretacją tekstu oraz wykorzystywane przez nich metody były zróżnicowane i zależne od etapu kształcenia, przy czym każda z wyróżnionych metod pracy z tekstem występowała na wszystkich etapach kształcenia. Na poziomie szkoły podstawowej rzadko pojawiały się schematy interpretacyjne, wskazywano przede wszystkim temat i styl wypowiedzi oraz intencje autora. Począwszy od gimnazjum uczniowie uwzględniali również zewnętrzne wyznaczniki utworu. Na wszystkich poziomach kształcenia pojawił się element autorefleksji w postaci próby udzielenia odpowiedzi na pytanie: Czego pragnie nas nauczyć wiersz/autor? Nie można było wyróżnić jednej konkretnej metody stosowanej na danym etapie kształcenia. Kompetencje w zakresie analizy i interpretacji wyraźnie rosły wraz z etapem kształcenia, z wyjątkiem uczniów szkół zawodowych. Wśród prac uczniowskich dało się wyróżnić próby interpretacji hermeneutycznej, kerygmatycznej i kulturowej analizy literatury. Często napotkać można było synkretyzm metodologiczny (łączenie kategorii strukturalnych i formalnych). W artykule szczegółowo omówiono również cechy kompozycji wypowiedzi charakterystyczne dla każdej z grup uczniów.