Celem badania było znalezienie odpowiedzi na pytanie, jakie zachowania przejawiają uczniowie upośledzeni umysłowo w stopniu lekkim w sytuacjach nowych na lekcji. Zastosowano eksperyment (sytuacje nowe na lekcji: zmiana ustawienia ławek w klasie, wykonywanie rysunku palcami, zmiana osoby prowadzącej zajęcia), analizę dokumentacji. Badaniem objęto 16 dzieci (11 chłopców, pięć dziewcząt; wiek: 9-10 lat), po czterech uczniów z dwóch klas drugich i dwóch klas trzecich szkoły specjalnej dla upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim. W sytuacji pierwszej najczęściej obserwowano reakcje: wydawanie okrzyków lub nieartykułowanych dźwięków, zmniejszenie szybkości ruchów, znieruchomienie, zaniemówienie; u pięciu uczniów – blednięcie lub czerwienienie twarzy. W sytuacji drugiej najczęściej dostrzegano reakcje świadczące o pobudzeniu oraz zahamowaniu psychoruchowym: wykonywanie dodatkowych ruchów, zaniemówienie, wydawanie okrzyków lub nieartykułowanych dźwięków, zwiększenie szybkości ruchów; także zmiany wegetatywne. W sytuacji trzeciej zmiany w reakcji uczniów były umiarkowane, najczęściej obserwowano: znieruchomienie, zaniemówienie, zmniejszenie szybkości ruchów; u sześciu uczniów – reakcje wegetatywne. Ogółem przeważały reakcje świadczące o zahamowaniu psychoruchowym, istniało duże zróżnicowanie reakcji wśród poszczególnych osób. Przedstawiono analizę dwóch przypadków: dziecka z przewagą reakcji charakterystycznych dla pobudzenia psychoruchowego oraz dziecka z przewagą reakcji charakterystycznych dla zahamowania psychoruchowego.