Abstrakt: |
Badanie miało na celu pomoc szkołom w dokonaniu analizy źródeł problemów oraz skali zjawiska przemocy. Wywiadami ankietowymi objęto uczniów i nauczycieli ze 170 szkół. Badanie w 67 szkołach zostało sfinansowane przez samorządy, które otrzymały tytuł Partnera Lokalnego Programu. Próby nie można uznać za w pełni reprezentatywną, bowiem objęła te szkoły, które zgłosiły chęć udziału w programie. Autorami kwestionariusza byli Anna Giza-Poleszczuk i Janusz Czapiński. Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że zjawisko przemocy i zachowania autodestrukcyjne uczniów zależały w większym stopniu od środowiska społeczno-kulturowego, z którego pochodzili, niż od szkół, w których się uczyli. Przemoc i stosowanie używek dotyczyło w dużej mierze uczniów z rodzin niepełnych, wielodzietnych, z bezrobotnym ojcem i pracującą matką oraz ubogich. Rola szkoły polegała zatem na zintensyfikowaniu współpracy z rodzicami i skłonieniu ich do większego zaangażowania w rozwiązywanie problemów własnych dzieci, a przynajmniej do większego zainteresowania się tymi problemami. Konieczna była również ściślejsza współpraca z władzami samorządowymi, których rola w zapobieganiu zjawiska przemocy w szkole oceniona została jako kluczowa. Samorządom podlegają bowiem służby społeczne, w tym ośrodki pomocy społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie i urzędy pracy. Mają one zatem możliwość przeciwdziałania przemocy szkolnej poprzez zwalczanie patologii w środowiskach pozaszkolnych uczniów. Jako dodatkowe narzędzie przeciwdziałania przemocy wskazano aktywizację społeczną uczniów, ich większe zaangażowanie w zorganizowane formy wypoczynku, rekreacji i aktywność na terenie szkoły i poza nią. W ramach badania dokonano również ewaluacji działań podejmowanych przez szkoły (program: Szkoła bez przemocy). Najbardziej aktywne okazały się szkoły podstawowe, najmniej zaś – ponadgimnazjalne. Do najczęstszych inicjatyw należały spotkania z rodzicami oraz ogłoszenie kodeksu Szkoła bez przemocy. Często organizowano również spotkania i warsztaty dla uczniów i nauczycieli. Działania te najwyżej oceniano w szkołach podstawowych, najniżej zaś w szkołach ponadgimnazjalnych. Średnia ocena nauczycieli wyniosła cztery z plusem. Liczba podjętych przez szkoły działań korelowała z występowaniem zjawiska spożywania alkoholu, stosowania narkotyków i palenia papierosów – im więcej podejmowano inicjatyw, tym mniejsze było występowanie tych zjawisk. Liczba ta nie korelowała jednak z nasileniem przemocy. |