BIBE
polski   english
Strona główna Instytut badań edukacyjnych
BIBE
Evidence Informed Policy
Zobacz również
Nasze strony
O pracowni

Zespół Pracowni BIBE zajmuje się przede wszystkim monitorowaniem i opracowaniem badań za lata 1989-2015 prowadzonych w zakresie szeroko pojętej edukacji.   >> więcej


napisz do nas
bibe@ibe.edu.pl
 
  poprzednie
następne  
 
Obserwuj
Tytuł badania: Przemoc w szkole. Raport z badań. Badanie zrealizowane na zlecenie dzienników regionalnych grup wydawniczych Polskapresse i Media Regionalne.
Projekt badawczy:
  • Szkoła bez przemocy
pokaż badania
Kolejne lata cyklu: 2006 2009 2011
Typ badania: cykliczne
Instytucja:
Data: marzec 2006
Badacz:
Abstrakt:

Celem badania było określenie poziomu rozpowszechnienia zjawiska przemocy w polskich szkołach. Objęto nim 150 szkół, w tym 50 szkół podstawowych, 50 gimnazjów i 50 szkół ponadgimnazjalnych (liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych, techników i ZSZ). W każdej ze szkół wywiadem ankietowym objęto uczniów jednej klasy (w szkołach podstawowych tylko klasy z poziomu IV-VI), w sumie 3085 osób. Sześciu nauczycielom z każdej szkoły przekazano również kwestionariusz do samodzielnego wypełnienia, uzyskano w sumie 900 odpowiedzi. Grupę rodziców reprezentowała ogólnopolska próba osób posiadających dziecko w wieku szkolnym, z którymi przeprowadzono wywiad ankieterski, w sumie 554 osoby. Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że większość uczniów (53%) nie miała nigdy żadnego konfliktu z nauczycielami, a jeśli taki się pojawiał, to zwykle raz lub dwa razy (32,1%), nie częściej. W konflikty z nauczycielem rzadziej wchodziły dziewczęta, osoby z lepszymi ocenami oraz uczniowie szkoły podstawowej. Wśród przyczyn konfliktów z nauczycielem dominowało niegrzeczne zachowanie ucznia (62,2%), następnie niesprawiedliwa ocena, lekceważenie nauczyciela przez ucznia lub niechęć ucznia, by pogodzić się z wystawioną oceną. Im starsi byli uczniowie, tym większą rolę grała niesprawiedliwa ocena i tym mniejszą – niegrzeczne zachowanie. Zdaniem uczniów odpowiedzialność za te konflikty ponoszą zarówno nauczyciele, jak i uczniowie (42,8%) lub sami uczniowie (36,5%). Nauczyciele okazali się najbardziej krytyczni w zakresie stosunku uczniów do nauki – im starsi uczniowie, tym krytycyzm ten rósł. Nauczyciele najczęściej pozytywnie oceniali wzajemny stosunek uczniów do siebie. Około 30-40% nauczycieli wskazywało na problematyczne zachowania w relacjach między uczniami. Wyższy poziom wzajemnej agresji obserwowali nauczyciele gimnazjów. Około 20% nauczycieli stykało się z agresją ze strony uczniów, przy czym wyższy poziom agresji odczuwali nauczyciele szkół ponadpodstawowych, szczególnie gimnazjów. 55,1% uczniów miało w klasie takie osoby, z którymi woleliby nie utrzymywać żadnych kontaktów (najczęściej cztery lub więcej – 20%). Jednocześnie 91,1% posiadało prawdziwych przyjaciół w swojej klasie. Łącznie 51,6% uczniów posiadało zarówno przyjaciół, jak i wrogów, 39,6% jedynie przyjaciół. 1,5% uczniów stwierdziło, że nikt ich w klasie nie lubi, a 6,2% – że lubi ich mniej niż połowa klasy. Uczniowie najczęściej doświadczali sporadycznych konfliktów z kolegami/koleżankami (raz czy dwa razy – 44%), ewentualnie w ogóle ich nie doświadczali (31,4%). Liczne konflikty dotyczyły 8% badanych. Do najczęstszych przyczyn konfliktów zaliczono plotkowanie (57,6%), następnie wywyższanie się i chęć dominacji. Wśród dorosłych Polaków dominował pogląd, że przemoc w szkołach jest zjawiskiem powszechnym, z którym szkoły sobie nie radzą. Deklaracje uczniów wskazywały, że najbardziej rozpowszechnioną formą przemocy była przemoc werbalna (kłamstwa, obrażanie, wymyślanie innym). Przemoc fizyczna rzadko przyjmowała drastyczne formy, jednak jej zasięg był szeroki – ponad połowa uczniów zaobserwowała celowe szykany o charakterze fizycznym (potrącanie, poszturchiwanie itp.), dwie piąte widziało pobicia przez osoby z innej klasy, a co trzeci – pobicia kolegów z tej samej klasy. Stosowanie wymuszeń przyjmowało najczęściej formę przymusu do wykonywania jakiejś czynności, przemoc o charakterze materialnym – niszczenia sprzętów szkolnych i kradzieży własności prywatnej. Bardziej ograniczona od wzajemnej przemocy uczniów była przemoc nauczycieli wobec uczniów. Dominowało tu wyrzucanie uczniów z klasy lub stosowanie przemocy werbalnej. Chłopcy posiadali więcej osobistych doświadczeń z przemocą w szkole, dziewczęta zaś częściej obserwowały ją jako zjawisko bez osobistych odniesień. Przemoc między uczniami częściej występowała w gimnazjach (szczególnie w klasach II-III) oraz w szkołach zlokalizowanych w mniejszych miastach (do 50 tys. mieszkańców) i szkołach wiejskich. Uczniowie o niższej średniej ocen częściej doświadczali przemocy ze strony nauczycieli, a uczniowie o wyższej średniej częściej doznawali przemocy werbalnej i dostrzegali różne zjawiska przemocy między uczniami. Matki wiedziały więcej o „łagodniejszych” formach przemocy ze strony innych uczniów, ojcowie zaś nieco częściej deklarowali wiedzę o „drastyczniejszych” przypadkach przemocy. Rodzice byli szczególnie uwrażliwieni na przemoc nauczyciela wobec ich dzieci, w przypadku przemocy rówieśniczej – dostrzegali ją głównie rodzice gimnazjalistów. Wiedza rodziców o przemocy doświadczanej przez ich dzieci była jednak ogólnie ograniczona i nie odzwierciedlała stanu faktycznego. W badaniu stwierdzono dużą zgodność opinii nauczycieli i uczniów na temat zjawiska przemocy w szkole. Różnicę między odsetkiem wskazań osobistych doświadczeń uczniów a dostrzeganiem zjawiska w szkole można było tłumaczyć tym, że przemocy doświadczały dzieci o szczególnych cechach i że doświadczały jej wielokrotnie.

Deskryptory TESE: przemoc, przemoc szkolna, szkoła podstawowa, szkoła średnia, szkoła średnia o profilu zawodowym, gimnazjum, relacja nauczyciel – uczeń, relacja rodzice – dziecko, relacje interpersonalne
TESE descriptors: violence, bullying, primary school, secondary school, vocational school, lower secondary, teacher-student relation, parent-child relation, interpersonal relations
Publikacje:
  • Przemoc w szkole. Raport z badań. Badanie zrealizowane na zlecenie dzienników regionalnych grup wydawniczych Polskapresse i Media Regionalne. (2006). Pobrane z www.szkolabezprzemocy.pl/pliki/228-raport-przemoc-w-szkole.pdf
 
Tagi
Ostatnie wyszukiwania
Wyszukane słowo Liczba odpowiedzi
 
Strona internetowa współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Baza Informacji o Badaniach Edukacyjnych została stworzona w ramach projektu "BADANIE JAKOŚCI I EFEKTYWNOŚCI EDUKACJI ORAZ INSTYTUCJONALIZACJA ZAPLECZA BADAWCZEGO"