Abstrakt: |
Badanie zostało zrealizowane w ramach programu resortowego RPBP III.31 i było częścią projektu badawczego Sytuacje psychologiczne uczniów i nauczycieli w szkolnym środowisku wychowawczym. Przedmiotem badania były emocjonalne konsekwencje wymagań stawianych przez szkoły o różnym poziomie nauczania uczniom o różnym poziomie zapotrzebowania na stymulację. Badanie objęło 310 uczniów (195 dziewcząt i 115 chłopców) czterech liceów ogólnokształcących we Wrocławiu, z czego dwa miały niski poziom, dwa zaś wysoki. Poziom szkoły określono na podstawie informacji z Kuratorium Oświaty i Wychowania na temat liczby absolwentów przyjętych na studia i liczby laureatów olimpiad przedmiotowych. Przyjęto, że szkoły o wyższym poziomie stanowią bogatsze stymulacyjnie środowisko (większe wymagania, konkurencja między uczniami, presja ze strony rodziców) niż szkoły o niższym poziomie. Dla określenia poziomu reaktywności badanych wykorzystano wynik w skali siły procesu pobudzenia w Kwestionariuszu Temperamentu Strelaua. Badanych podzielono w rezultacie na nisko, średnio i wysoko reaktywnych. Wskaźnikami zmiennych zależnych były osiągnięcia szkolne (średnia wszystkich ocen cząstkowych otrzymanych w ciągu roku szkolnego, nie licząc wychowania plastycznego i fizycznego) oraz wynik w skalach lęku, gniewu i ciekawości Kwestionariusza Spielbergera (przystosowanego do polskich warunków przez Z. Płońską, 1983). Wyniki wykazały, że uczniowie nisko reaktywni (o dużej potrzebie stymulacji) prezentowali niższy poziom lęku i wyższy poziom ciekawości, gdy uczyli się w szkołach o wysokim poziomie, w porównaniu z uczniami nisko reaktywnymi, uczącymi się w szkołach o niższym poziomie. Odwrotna tendencja zachodziła w przypadku uczniów wysoko i średnio reaktywnych (o małej potrzebie stymulacji), którzy prezentowali niższy poziom lęku i nieco wyższy poziom ciekawości w szkołach o niższym poziomie niż uczniowie wysoko reaktywni, uczący się w szkołach o wysokim poziomie. Uczniowie nisko reaktywni prezentowali zatem postawę bardziej propulsywną (przewaga ciekawości nad lękiem) w szkołach o wysokim poziomie, uczniowie wysoko reaktywni – w szkołach o niskim poziomie, uczniowie średnio reaktywni zaś nie wykazali pod tym względem zróżnicowania. Wszystkie wymienione zależności zachodziły jedynie w przypadku klas pierwszych i zanikały z czasem. Nie zanotowano istotnych statystycznie związków między poziomem szkoły i reaktywnością młodzieży a osiągnięciami uczniów w nauce. |