Celem badania była analiza efektywności kształcenia muzycznego studentów na kierunkach nauczanie początkowe i wychowanie przedszkolne w wyższych szkołach pedagogicznych i na uniwersytetach. Badanie przeprowadzono w dobranych celowo ośrodkach spośród 15 prowadzących kierunki nauczanie początkowe i wychowanie przedszkolne: WSP w Bydgoszczy, Krakowie, Kielcach, na UŚ w Cieszynie, na UMK w Toruniu; objęto nim 212 studentów (na 336 wówczas tam studiujących) III-V roku studiów dziennych, finalizujących program wychowania muzycznego. Zastosowano pomiar dydaktyczno-psychologiczny, arkusze odpowiedzi sprawdzianów osiągnięć muzycznych, nagrania magnetofonowe; ankietę-kwestionariusz; analizę dokumentacji; wywiad; Test Inteligencji Muzycznej H. Winga. Wyniki dotyczące efektywności kształcenia: efektywność dydaktyczna była zadowalająca – opanowano 50-68% programu nauczania; gra na instrumentach szkolnych była opanowana na dobrym poziomie, niski był poziom umiejętności gry na instrumentach klawiszowych i strunowych; efektywność dydaktyczna w zakresie opanowania literatury muzycznej była zadowalająca, zwłaszcza w zakresie programu klasy trzeciej; wiedza i poziom umiejętności metodycznych były niskie – 24,8-53,3%; poziom podstawowych zdolności muzycznych studentów kierunku nauczanie początkowe wynosił 62-71%. Wyniki dotyczące czynników warunkujących efektywność kształcenia: sprawdziany przydatności muzycznej stosowano na sześciu uczelniach; plany i programy dla przedmiotów muzycznych były znacznie zróżnicowane; praktyki były prowadzone we wszystkich uczelniach; w badanych 10 uczelniach studiowało 1200 studentów, zajęcia muzyczne prowadziło 57 nauczycieli akademickich; rozwiązania stosowane w WSP w Bydgoszczy, Krakowie, Kielcach i UŚ w Cieszynie skutkowały wysokimi wynikami efektywności kształcenia – 87,2-100%. Na podstawie wyników badania sformułowano postulaty i propozycje optymalizacji procesu kształcenia studentów dotyczące: skuteczniejszych sposobów selekcji i doboru kandydatów, określenia minimum czasu przeznaczonego na obligatoryjne przedmioty muzyczne, uwzględnienia potencjału zdolności i umiejętności muzycznych, awansu naukowego kadry odpowiedzialnej za kształcenie studentów.