Abstrakt: |
Badanie zostało zrealizowane w ramach projektu badawczego nr N N106 047839 Konstrukcja narzędzi do psychologicznej diagnozy gotowości do uczenia się dzieci w wieku od 3. do 11. roku życia. Celem badania było określenie związku funkcji wykonawczych z powodzeniem szkolnym. Badaniem objęto 46 uczniów klas pierwszych szkoły podstawowej w wieku siedmiu do ośmiu lat (60% dziewczynek i 40% chłopców). Dokonano pomiaru dwóch przejawów funkcji wykonawczych w postaci elastyczności poznawczej i zdolności tworzenia pojęć, do czego wykorzystano narzędzia własnej konstrukcji (odpowiednio Kształt ma znaczenie i Znajdź regułę), stworzone na podstawie dwuwymiarowego testu sortowania kart (The Dimensional Change Card Sort, DTSK) oraz testu sortowania kart Wisconsin. Powodzenie szkolne zbadano za pomocą wywiadu z uczniami i kwestionariusza skierowanego do rodziców, wzorowanych na ankiecie powodzenia szkolnego autorstwa A. Żurawskiej. Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że elastyczność poznawcza wykazywała istotny związek z częścią wskaźników powodzenia szkolnego, choć związek ten był stosunkowo słaby. Oznaczało to, że opinie nauczycieli, uczniów i rodziców wskazywały na istotną rolę możliwości poznawczych dziecka związanych z umiejętnością przełączania się między odmiennymi procedurami działania lub działaniami „bez strat” w zakresie czasu i jakości wykonywanego zadania. Powodzenie szkolne okazało się zależne od zdolności tworzenia pojęć jedynie w przypadku wskaźników uzyskanych od uczniów oraz ogólnego wskaźnika powodzenia szkolnego. Związek ten był jednak słabszy od związku uzyskanego dla elastyczności poznawczej. Nie potwierdzono natomiast hipotezy o związku tego przejawu funkcji wykonawczych z powodzeniem szkolnym w przypadku wypowiedzi rodziców i nauczycieli. |