Abstrakt: |
Przedmiotem artykułu jest omówienie specyfiki rozwoju dzieci przechodzących z przedszkola do szkoły, a także możliwości wspierania gotowości szkolnej dziecka – w kontekście dyskusji na temat obniżenia wieku szkolnego. Celem wspierania rozwoju dzieci pięcio- i sześcioletnich jest nie tylko radzenie z zadaniami (osiągnięciami) szkolnymi, lecz także z zadaniami w dorosłym życiu, szczególnie w zróżnicowanej, dynamicznej rzeczywistości. Z punktu widzenia gotowości szkolnej szczególnie ważne wydaje się wspieranie zdolności do hamowania reakcji (Hughes, Dunn, White, 2008); na tej podstawie możliwe jest budowanie innych kompetencji związanych z funkcjonowaniem w szkole. Dzieci pięcioletnie – jak wykazują badania – mają trudności z hamowaniem własnych reakcji (Gerstadt, Hong, Diamond, 1994). Dowiedziono, że u dzieci w wieku sześciu i siedmiu lat wyniki na skali hamowania korelują dodatnio z poziomem empatii, a ujemnie z poziomem ujawnianej agresji (Rothbart i in., 1994). Można zatem sądzić, że młodsze dzieci w klasach mieszanych wiekowo będą mieć problemy z zachowaniem zasad i przestrzeganiem reguł – nie tyle z powodu braku zrozumienia, ile z przyczyny trudności w powstrzymywaniu się od innych działań. Innym aspektem, który należy wspierać u dzieci, jest planowanie i organizacja działania. Warto zwrócić uwagę przede wszystkim na styl komunikacji z dzieckiem. Badania dowodzą, że najskuteczniejsza w tym kontekście jest mowa elaboratywna – otwarta, bogata, dzięki czemu jest nastawiona na dziecko i jego reakcje; polega na zachęcaniu do swobodnych wypowiedzi, opisywania działania wykonywanego przez dziecko, jego myśli i uczuć, przez zadawanie pytań. Przeciwne skutki wywołują wypowiedzi dyrektywne, kierowane do dzieci (Bibok, Carpendale, Müller, 2009) – nie różnicują ich zachowań, podczas gdy wypowiedzi elaboratywne są dobrym predyktorem poziomu wykonania zadań przez dziecko. |