Celem badania było określenie, czy gimnazja publiczne stosują procedury segregacyjne, a jeżeli tak, to jaki jest charakter, nasilenie i zakres tego zjawiska? Nierówności edukacyjne zdefiniowano jako korelację SES (statusu społeczno-ekonomicznego) rodziny ucznia z jego ocenami szkolnymi. Wskaźnik SES oparto na danych o wykształceniu rodziców i była to suma wskaźników poziomu wykształcenia ojca i matki. W badaniu zastosowano metodę reprezentacyjną z wykorzystaniem techniki wywiadu z dyrektorami gimnazjów (N = 37) oraz techniki kwestionariusza składu klasy wypełnianego przez wychowawców (N = 174). Próba składała się z 17 gimnazjów miejskich i 20 gimnazjów wiejskich. Uwzględniono jedynie uczniów klasy drugiej (gimnazja miejskie – 2905 uczniów, gimnazja wiejskie – 1274 uczniów). Badanie terenowe w okresie listopad – grudzień 2001 roku przeprowadziły Centrum Badania Opinii Społecznej oraz Zakład Badań Naukowych Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Wyniki badania pozwoliły stwierdzić, że znaczna część gimnazjów, szczególnie miejskich, przyczyniała się do segregacji uczniów ze względu na SES ich rodziny. Działo się to przede wszystkim podczas dzielenia gimnazjów na oddziały, w mniejszym zaś stopniu w ramach procedury rekrutacji. Zjawisko to było wynikiem ubocznych kryteriów pedagogicznych lub organizacyjnych (oceny szkolne, dojazd do szkoły, wybrane języki obce itp.), nie zaś stosowania kryteriów społecznych. Jednocześnie nasilenie segregacji według SES było znacznie większe niż według ocen szkolnych. Łączny wpływ systemu szkolnego na proces segregacji uczniów ze względu na SES można było szacować na 50%. Pozostałe 50% przypisano czynnikom socjodemograficznym. Oznaczało to, że system edukacyjny w takim samym stopniu jak czynniki makrospołeczne przyczynia się do skrajnego zróżnicowania warunków społecznych w oddziałach gimnazjów. Jednocześnie nasilenie procesów segregacji według SES w poszczególnych gimnazjach było bardzo zróżnicowane. Do zjawiska tego nie przyczyniały się niektóre gimnazja wiejskie. Z drugiej strony niektóre gimnazja miejskie przyczyniały się do segregacji nie tylko poprzez stosowane metody podziału uczniów na oddziały, lecz również poprzez procedury rekrutacyjne.