Celem badania było wskazanie obszarów zmian w szkolnictwie po wprowadzeniu reformy gimnazjalnej oraz zidentyfikowanie zagrożeń związanych z tymi zmianami. Przedmiotem badania był również poziom akceptacji reformy przez dyrektorów szkół, nauczycieli, uczniów i rodziców. W ramach badania poddano analizie statystyki państwowe, także zastosowano kwestionariusz ankiety, którym objęto dyrektorów (N = 75) i nauczycieli szkół podstawowych i gimnazjalnych (N = 783), uczniów klasy drugiej gimnazjów (N = 1299) oraz ich rodziców (N = 1095). Próba miała charakter reprezentatywny i objęła łącznie 38 szkół podstawowych oraz 37 gimnazjów. Do dyrektorów skierowano ankietę Wybrane informacje o szkole podstawowej, do nauczycieli – Praca w szkole podstawowej w zeszłym roku szkolnym, do uczniów – Jak Ci upłynął zeszły rok szkolny?, do rodziców – Jak upłynął Państwa dziecku zeszły rok szkolny?. W badaniu wykorzystano pojęcie statusu społeczno-ekonomicznego (SES), który określał położenie rodziny w strukturze społecznej. Pojęcie to oparto na informacji o wykształceniu rodziców – im wyższe wykształcenie rodziców, tym wyższy SES. Wyniki badania ujawniły złożony obraz problemów gimnazjów. Stan infrastruktury, sprzętu i innych technicznych aspektów funkcjonowania gimnazjów okazał się zmieniać z roku na rok, przy czym nie przewyższał najczęściej poziomu szkół podstawowych, często poziomowi temu nawet ustępując. Gimnazja częściej od szkół podstawowych dzieliły budynek z inną szkołą, ich wyposażenie nie różniło się od tego udostępnianego uczniom szkoły podstawowej (z wyjątkiem pracowni komputerowych), gimnazja częściej prowadziły też lekcje na drugiej zmianie, gimnazjaliści tracili więcej czasu na dojazd do szkoły, a świadczenia dla uczniów z ubogich rodzin były w gimnazjach niższe i wykazywały większą tendencję spadkową. Gimnazja wypadały lepiej od szkół podstawowych w zakresie kadry nauczycielskiej (wyżej wykształcona, mniej sfeminizowana, młodsza, mniej „zasiedziała”). W większym stopniu zachowywano również ciągłość programów i podręczników szkolnych, częściej nauczano dwóch języków obcych oraz stawiano wyższe wymagania uczniom. Opinie badanych na temat warunków kształcenia w gimnazjum okazały się najczęściej pozytywne. Nauczyciele w gimnazjach dostrzegali poprawę bazy dydaktycznej i stosunków koleżeńskich oraz mieli lepsze samopoczucie od nauczycieli szkół podstawowych (choć rzadziej dostrzegali poprawę relacji z rodzicami). Uczniowie lepiej oceniali gimnazjum pod względem dostępu do komputerów oraz atrakcyjności podręczników, wykazywali większy zapał do nauki, mniej się nudzili i utrzymywali lepsze stosunki z rówieśnikami. Rodzice wyżej oceniali kompetencje i zaangażowanie nauczycieli gimnazjalnych. W zakresie metod nauczania i wychowania można było stwierdzić, że bardzo powoli tworzono i wprowadzano programy promujące samodzielność myślenia. W dziedzinie wychowania gimnazja generowały typowe dla szkoły podstawowej relacje dominacji i podporządkowania. Co ciekawe, nauczyciele dostrzegali mniejszą liczbę zachowań nagannych wśród uczniów niż sami uczniowie. W porównaniu ze szkołą podstawową gimnazja cechował wysoki wskaźnik drugoroczności w pierwszym roku reformy, wzrost częstości wagarów, większa liczba kar dyscyplinarnych, większe nasilenie uczniowskich wykroczeń w odczuciu nauczycieli oraz spadek morale uczniów szkół wiejskich. Jednocześnie wykroczenia uczniowskie rzadziej niż w szkołach podstawowych przyjmowały formę wykroczeń wymierzonych przeciwko innym (bójki, wymuszenia itp.). Ostatecznie negatywna ocena gimnazjum jako „wylęgarni patologii” została uznana przez autora badania za nieuzasadnioną. W wyniku badania jednoznacznie stwierdzono, że utworzenie gimnazjów pozwoliło zmniejszyć różnice w warunkach kształcenia między wsią a miastem. Cel ten osiągnięto zarówno w zakresie wyposażenia szkoły, jak i oferty zajęć pozalekcyjnych. Co prawda gimnazja wiejskie znacznie częściej dzieliły budynek z inną szkołą oraz wypadały gorzej od miejskich pod względem opieki nad uczniem i pomocy dla osób z ubogich rodzin. Jednocześnie opinie uczniów gimnazjów wiejskich okazały się wyższe od opinii ich kolegów z miasta pod niemal każdym względem.