W drugim studium Szkoły podstawowe i gimnazja w pierwszym roku reformy, przeprowadzonym w ramach projektu Monitorowanie reformy systemu oświaty, przebadano metodą ankietową 80 szkół, w tym 32 podstawowe i 48 gimnazjów, 884 nauczycieli, 1091 uczniów gimnazjów oraz 968 rodziców gimnazjalistów. Jeśli chodzi o miejsce pracy nauczycieli, nie udało się stworzyć przejrzystego podziału na nauczycieli pracujących w gimnazjach i pracujących w szkołach podstawowych, bowiem 22% próbki było zatrudnionych w obu typach placówek. W próbce uczniów znalazło się 59,8% dziewczynek i 40,2% chłopców. 57,8% uczennic i 42,2% uczniów pochodziło z małego miasta, z dużego miasta – odpowiednio 63,1% i 36,9%. Rodzice 37% uczniów pracowali fizycznie, 32% – jako niżsi urzędnicy. W próbce rodziców było 84% matek i 16% ojców. Nauczycieli pytano, jakie zmiany zauważyli w swojej szkole w pierwszym roku reformy. Poprawę w zakresie wyposażenia służącego zaspokajaniu podstawowych potrzeb uczniów i nauczycieli (ogrzewanie, sanitariaty, stołówki itp.) odnotowało 31% respondentów; zmiany nie zauważyło 61%, a wyposażenie to za gorsze uznało 8% badanych. Poprawę w zakresie wyposażenia w sprzęt i pomoce dydaktyczne odnotowało 31% nauczycieli, pogorszenie – 13%, a brak zmian – 56%. Nauczycieli zapytano także, w jakim stopniu gimnazjum pomaga uczniom z zaniedbanych środowisk wydobyć się z kręgu biedy i niskich aspiracji życiowych. Pod względem nadrabiania braków w wiedzy gimnazjum robiło więcej niż dawna szkoła podstawowa w opinii 23% badanych, robiło mniej zdaniem 19% (41% badanych nie widziało różnicy). 38% nauczycieli twierdziło, że gimnazjum bardziej niż dawna szkoła podstawowa rozbudza wartościowe zainteresowania (34% nie zauważyło zmiany w tym zakresie). 36% badanych uważało, że gimnazjum bardziej niż dawna szkoła podstawowa pobudza ambicje życiowe (zdaniem 37% – brak różnicy). Wśród uczniów 73% deklarowało, że w klasie pierwszej gimnazjum nauczyli się więcej niż w szóstej klasie szkoły podstawowej. 56% uważało, że wiedza ta jest bardziej przydatna w dalszej nauce albo w życiu. 48% rodziców deklarowało, że ich dzieci – odkąd poszły do gimnazjum – były bardziej zmęczone, zdaniem 23% – bardziej obawiały się szkoły. Blisko połowa rodziców gimnazjalistów uważała, że nauczyciele w gimnazjum są równie dobrzy jak ci w szkole podstawowej.