Abstrakt: |
Badanie zrealizowano w ramach CPBP 08.18. Jego celem było przeprowadzenie sondażu diagnostycznego dotyczącego postaw emocjonalnych młodzieży z inwalidztwem wzroku, ich zainteresowań i opinii oraz poziomu świadomości co do znaczenia i roli aktywności edukacyjnej w postaci zajęć szkolnych i pozaszkolnych. Badanie objęło 422 uczniów uczęszczających w roku szkolnym 1988/1989 do średnich szkół specjalnych dla niewidomych i niedowidzących (dziewięć szkół zawodowych, sześć zasadniczych zawodowych oraz trzy licea ogólnokształcące), co stanowiło całą populację polską. Do najistotniejszych danych charakteryzujących tę populację należała mała liczebność szkół, do których uczęszczali uczniowie; przewaga chłopców w niektórych szkołach; generalna przewaga uczniów niedowidzących (67%), mieszkających w internatach (87%) oraz uczniów uczących się w szkołach zasadniczych (77%). Duża część badanych cechowała się nieznacznym opóźnieniem pedagogicznym i miała przekroczoną normę wiekową dla danej klasy. 44% badanych ukończyło szkołę powszechną, 51% objęto działaniami rehabilitacyjnymi w okresie ostatnich czterech lat. W rezultacie badania uzyskano 422 arkusze testu Zestaw form aktywności autorstwa T. Stanula (polegający na określeniu, jakie z 60 czynności najczęściej wykonywanych przez młodzież respondent lubi bądź nie lubi) oraz tyle samo arkuszy kwestionariusza własnej konstrukcji Potrzeby rehabilitacyjne młodzieży z inwalidztwem wzroku (składającego się z 36 zdań ujętych w sześć kategorii tematycznych, z których każde miało cztery opcje odpowiedzi wymagających uszeregowania na czterostopniowej skali). Wyniki ukazały, że największym zainteresowaniem badanych cieszyły się przedmioty zawodowe (80% wysokich wskazań) oraz zajęcia warsztatowe (75% wysokich wskazań). Wśród cenionych sprawności edukacyjnych, które respondenci mogli osiągnąć w toku pracy szkolnej, znalazły się umiejętność wypowiadania się w słowie i w piśmie (76%) oraz rozwijanie zainteresowań związanych ze zdobywaniem zawodu (74%). Badani niemający określonego zdania stanowili od 13% do 27%. Większość badanych deklarowała, że ich zainteresowania wykraczają poza wymagania szkolne (56% wysokich wskazań), choć uderzająco wysoki odsetek nie miał wyrobionego zdania co do znaczenia czynności stymulujących rozwój intelektualny (około 30% dla wszystkich opcji w tym pytaniu). Respondenci częściej pragnęli zdobyć zawód zapewniający dobre warunki życia (81% wysokich wskazań), niż zdobyć wyższe wykształcenie (43%). Odpowiedzi na pytania dotyczące roli edukacji szkolnej w procesie rehabilitacji i kształtowaniu własnej przyszłości ujawniły odczuwaną przez badanych dużą potrzebę pracy nad własnym charakterem i zdobycia zawodu (75% wysokich wskazań), potrzebę osiągnięć w procesie rehabilitacji (67%), pełnego rozwoju intelektualnego i dojrzałości zapewniającej zdolność do samokształcenia (58%). W grupie zajęć podejmowanych w czasie wolnym badana młodzież wysoko oceniła zajęcia sportowe (68% wysokich wskazań), następnie koła zainteresowań (54%), zajęcia muzyczno-wokalne i recytatorsko-teatralne (47%). Bardzo wysoką ocenę uzyskały również: słuchanie muzyki (84% wysokich wskazań), słuchanie audycji radiowych (81%), dyskoteki (63%), czytanie książek i oglądanie telewizji (60%). Badani uznali, że umiejętność organizowania sobie czasu wolnego umożliwi im udział w życiu kulturalnym (71%), pozwoli nie różnić się od innych ludzi pod względem funkcjonowania społecznego (65%), uchroni od popadnięcia w nałogi i uzależnienia (59%) oraz pomoże organizować imprezy w zakładzie pracy, w którym zostaną zatrudnieni (50%). Wysoko oceniono naukę takich czynności, jak odpowiednie zachowanie się w restauracji czy na przyjęciu, dysponowanie własnymi pieniędzmi i dokonywanie zakupów, taniec i gustowne ubieranie się oraz czynności domowe. |