Abstrakt: |
Badanie zrealizowano w ramach CPBP 08.18. Jego celem była analiza pedagogiczno-socjologiczna losów życiowych nieletnich przestępców, w tym charakterystyka: efektywności resocjalizacji nieletnich przestępców oraz ich adaptacji społecznej; znaczenia rodziny, a zwłaszcza jej struktury; znaczenia sytuacji szkolnej dla adaptacji społecznej nieletnich; znaczenia przygotowania zawodowego dla stabilizacji życiowej nieletnich. Badanie objęło 300 mężczyzn, dawnych nieletnich, urodzonych w 1961 roku, w stosunku do których sądy orzekł nadzór kuratora w latach 1974-1977. Próbę dobrano na podstawie akt sądowych w wydziałach rodzinnych i nieletnich przy sądach rejonowych w Warszawie, Mińsku Mazowieckim, Garwolinie i Otwocku. W badaniu wykorzystano studium indywidualnego przypadku i inne techniki badawcze. Wyniki badań dowiodły, że im wcześniej popełniane były przestępstwa, tym wyższy był wskaźnik recydywy wśród nieletnich skazanych. Sytuacja społeczna badanych okazała się znacznie gorsza od sytuacji pozostałych młodych ludzi – nie wykazują oni zainteresowań zawodowych oraz ogólnych, częściej nadużywają alkoholu. 74% badanych nie powróciło do przestępczości, 65% dobrze przystosowało się do życia społecznego i norm etyczno-moralnych. 15,5% badanych zdemoralizowało się w znacznym stopniu i stało się niebezpiecznymi społecznie. Wykazano zależność między efektywnością resocjalizacji w środowisku otwartym a czynnikami środowiskowymi (niewłaściwa postawa rodziców wobec dziecka, niedostateczna opieka nad dzieckiem, stosunek rodziców niemal wrogi lub obojętny do dziecka) i osobowościowymi (psychopatia, charakteropatia i obniżony poziom inteligencji, brak zainteresowań, słaba zdolność do kontaktów emocjonalnych, bierność, impulsywność, agresywność). Do podstawowych czynników sprzyjających efektywności resocjalizacji nieletnich należały: dobrze funkcjonująca rodzina, cechująca się solidarnością, wzajemnym zaufaniem i poszanowaniem; zdobycie przez nieletnich kwalifikacji zawodowych i podjęcie satysfakcjonującej pracy przynoszącej sukcesy zawodowe; wyeliminowanie alkoholu z życia nieletniego; wczesne podjęcie nadzoru kuratora sądowego i utrzymanie systematycznego kontaktu z nieletnim. |