Analizę przeprowadzono w ramach projektu Centralnej Komisji Egzaminacyjnej Badania dotyczące rozwoju metodologii szacowania wskaźników edukacyjnej wartości dodanej (EWD), współfinansowanego przez UE w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego – Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet III. Wysoka jakość systemu oświaty, Działanie 3.2. Rozwój systemu egzaminów zewnętrznych. Przeanalizowano dane CKE z lat 2002-2012, które porównano z analizami przeprowadzonymi w ramach badania PISA 2006. Wyniki analizy pozwoliły stwierdzić, że zróżnicowanie gimnazjów pod względem wyników egzaminu gimnazjalnego (część humanistyczna) wyniosło w 2002 roku 12% i systematycznie rosło – w 2010 roku osiągnęło 17%. W 2006 roku zanotowano bardzo podobny poziom międzyszkolnego zróżnicowania wyników nauczania do poziomu wskazanego w ramach badania PISA 2006. Uwzględnienie w analizie lokalizacji gimnazjum ujawniło, że w 2002 roku najmniejsze zróżnicowanie międzyszkolne występowało na wsi (7-8%), największe zaś w dużych miastach (14%). Stwierdzono tendencję wzrostową poziomu zróżnicowania na wszystkich obszarach, choć im większy poziom urbanizacji, tym dynamika ta jest silniejsza. I tak w dużych miastach poziom zróżnicowania międzyszkolnego wyniósł w 2002 roku 14%, a w 2009 roku – już 30%. W 2010 roku nastąpiła niewielka korekta do 29%. Międzyszkolne zróżnicowanie wyników nauczania na poziomie szkoły podstawowej (sprawdzian w klasie szóstej szkoły podstawowej) okazało się pod względem ogólnego wzoru zjawiska podobne do poziomu gimnazjum. Stwierdzono jednak duże różnice ilościowe – zarówno poziom zróżnicowania, jak i jego dynamika, okazały się na poziomie szkoły podstawowej niższe niż na poziomie gimnazjum. W dużych miastach poziom zróżnicowania międzyszkolnego w 2006 roku wyniósł zaledwie 14%.