Głównym celem badania jakościowego była diagnoza faktycznej realizacji podstawy programowej z historii dla gimnazjum. Chciano zweryfikować znajomość dokumentu, jego zastosowanie w praktyce szkolnej, a także zidentyfikować szkolne i pozaszkolne czynniki, które determinują realizację podstawy programowej. Dobór szkół do badania miał charakter celowy. Badanie przeprowadzono w trzecich klasach gimnazjalnych. Zastosowano następującą metodologię: obserwacje lekcji historii, wywiady indywidualne z nauczycielami historii (IDI), zogniskowane wywiady grupowe z uczniami (FGI), test historyczny. Łącznie przeprowadzono 20 wywiadów indywidualnych i 8 wywiadów grupowych. Do narzędzi badawczych zaliczono: formularz obserwacji lekcji, scenariusz indywidualnego wywiadu pogłębionego, scenariusz wywiadu pogłębionego. Wyniki badania pokazały na poziomie deklaratywnym korzystanie przez nauczycieli z literalnych zapisów podstawy programowej z historii. W rezultacie niewielu badanych z tej grupy zawodowej korzystało z tego dokumentu podczas konstruowania lekcji w procesie dydaktycznym. Nauczyciele w większości błędnie utożsamiali zawartość treści podstawy programowej z tymi w książce szkolnej, zapominając, że podręcznik jest nieobligatoryjnym środkiem dydaktycznym. Z badania wynika, że do najczęściej zaniedbywanych umiejętności kształconych na lekcjach historii należy sprawność tworzenia narracji historycznej.